De Zaanse jaren

3,5* Memoires deel 2 is een heruitgave van Zaansch veem uit 1987 en bestrijkt de helft van dit boek. Stuk voor stuk goede verhalen over de tijd dat Freek en zijn familie in Zaandam woonden (1951 – 1962). Als aanvulling op Zaansch veem zijn nog 7 verhalen toegevoegd. Die verhalen lijken meer geschreven voor het podium. De overdrijving werkt goed in het theater maar op papier vond ik het minder geslaagd en ook ongeloofwaardig. Deel 2 is door deze opzet van losse verhalen ook minder biografisch dan deel 1. Alleen in het laatste hoofdstuk (15 pagina’s) geeft hij een opsomming van de belangrijkste gebeurtenissen per jaar. Op naar deel 3 De Zeeuwse jaren, dat is verschenen in 2024 en ik hoop dat die opzet weer zo is als in deel 1.

Gelukkig viel er ook in deel 2 weer genoeg te gniffelen:

25 Het was zondagmorgen en ik zat naast moeder in de domineesbank van de kerk. De Bullekerk. Maar zo noemden wij hem niet, wij hadden geen volksmond. Voor ons was het de Westzijderkerk. Want je had ook nog de Oostzijderkerk die zich naar mijn idee te dicht bij de roomse bevond.
Vader stond op de kansel in zijn zwarte toga met de witte bef en was aan zijn preek begonnen. Als vanzelf gleed mijn aandacht weg. Die preek was voor de kerkgangers bestemd. Met zijn zachte, kalme stem zou vader de mensen uitleggen hoe ze de komende week met Gods hulp konden doorkomen en als het echt niet ging, mochten ze hem altijd bellen. God was liefde, zeker, maar het kon niet allemaal van één kant komen, dat snapten de mensen zelf ook wel.
De preek was niet voor mij bestemd. Als vader mij iets stichtelijks te melden had, hoefde hij dat niet vanaf de preekstoel in bijzijn van vijfhonderd nieuwsgierige gemeenteleden te doen. Dan nam hij me thuis in zijn studeerkamer wel even apart.

Zijn talent werd overigens al vroeg herkend. Tijdens een feestavond van het Zaanlands Lyceum in 1958 (Freek is dan nog geen 14) treed Freek op. De volgende dag staat in de krant:

279 In de eerste plaats willen we een compliment maken aan Freek de Jonge. Hij was deze avond conférencier, levendig, met kostelijke mimiek en grapjes. Vooral om z’n twee liedjes “Johanna, de meid voor halve dagen” en “Adam” lag iedereen in de zaal, leraren incluis, krom van het lachen.