Nog steeds actueel: Nella Larsen over identiteit en kleur
“Voor de honderdste maal stond ze weer versteld van de schakeringen binnen dit onderdrukte ras van haar. Een tiental varianten gleed voorbij. Ze zag roetzwart, glimmend zwart, taupe, kastanjebruin, brons, koper, goud, oranje, geel, perzik, ivoor, zachtroze, roomwit. Ze zag blond haar, bruin haar, zwart haar. Steil haar, ontkroesd haar, krullend haar, kroeshaar, wollig haar. Ze zag zwarte ogen in blanke gezichten, bruine ogen in gele gezichten..”
90 jaar hebben we moeten wachten op de Nederlandse vertaling van de boeken van Nella Larsen (1891 - 1964) en het was het wachten zeker waard! Het openbarende Quicksand en Passing zijn eindelijk vertaald naar het Nederlands door Lisette Graswinckel. Larsen was dochter van een Afro-Amerikaanse vader en Deense moeder. Ook won zij als eerste Afro-Amerikaanse vrouw de Guggenheim Fellowship for Creative Writing. Met Drijfzand en Schutkleur gebundeld kun je in één keer kennismaken met het grootste gedeelte van Larsen’s oeuvre; haar twee novellen. Zij schrijft licht autobiografisch en pijnlijk actueel over haar worstelingen met haar identiteit als dochter van een donkere vader en een blanke moeder.
Het kleine oeuvre van Larsen wordt gerekend tot de Harlem Renaissance. De Harlem Renaissance was een artistieke beweging van Afro-Amerikaanse schrijvers en kunstenaars aan het begin van de jaren twintig en kan opgedeeld worden in drie stromingen. De novellen van Larsen bevinden zich in de categorie: ‘aanpassing’. De zwarte persoon probeert in deze stroming zoveel mogelijk op een witte persoon te lijken. ‘Passing’ heet dat. Een verschijnsel waarin iemand zich uitgeeft voor iemand anders. En in de tweede novelle van dit boek, Schutkleur, is dat ook wat er gebeurt, al zijn de karakters hier van gemengde afkomst.
Twee vriendinnen in de jaren twintig van de vorige eeuw, Irene en Clare, met beiden een lichte huidskleur, maar van gemengde afkomst komen elkaar na lange tijd weer tegen. Ze geven zich zo nu en dan uit voor ‘witte vrouw’. Irene doet dit door af en toe thee te drinken in een restaurant waar je alleen als witte persoon mag komen. Clare gaat echter veel verder, want zij trouwt met een racist en verzwijgt haar donkere afkomst. Irene weet niet wat ze aan moet met die vriendin die haar afkomst zo verloochent.
Het tragische Drijfzand gaat over Helga Crane, dochter van een witte Deense moeder en een zwarte West-Indische vader. Helga reist de wereld over op zoek naar een thuis. Van het zwarte Harlem waar ze niet helemaal vrij kan zijn, tot het witte Denemarken waar ze wordt bestempeld als een exotische vogel. Na een periode van rust, wordt Helga telkens overvallen door rusteloosheid. Ze kan dan niet anders dan weer vertrekken. Die rusteloosheid voel je ook als lezer. Vooral na het lezen van Drijfzand blijf je verbluft achter, overvallen door de kracht van de herhaling, het onverwachte einde en het daarbij behorende gevoel van ontheemd zijn.
De boeken lezen soms net als een romantische comedy a la Bridget Jones door de scherpzinnigheid en humor waarmee Larsen het gevoelsleven van haar protagonisten beschrijft:
”Haar klap was haars inziens volkomen gerechtvaardigd geweest, maar helemaal overtuigd daarvan was ze niet. Daarom had ze zich bedronken in de hoop door slaap te worden overmand, echter met als enige resultaat dat ze zich heel erg beroerd voelde.”
Je hebt de novellen dan ook zo uit en het voelt helemaal niet alsof je iets leest dat in 1928 voor het eerst uitgegeven werd. Tegenhanger van die lichte toon is echter de thematiek. Thema’s als kleur, de daaraan verbonden identiteit en het zoeken van vaste grond in deze wereld. De combinatie van de pijnlijk actuele thematiek en de manier waarop het gedrag van de personages ook in 2018 nog komisch herkenbaar is, maakt het lezen van deze novellen heel speciaal en confronterend.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Barbara Gerritsen
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
