Om elkaar heen draaien
Madonna met bontjas, geschreven door Sabahattin Ali (1907 – 1948) en voor het eerst uitgegeven in 1943, beschrijft een subtiele liefdesgeschiedenis in raamvertelling met een filosofisch tintje.
Een ontwapenende ik-figuur opent het verhaal:
“Van alle mensen die ik tot nu toe in mijn leven ben tegengekomen, heeft hij de meeste indruk op mij gemaakt.”
Wie zou die persoon zijn, die zoveel indruk heeft gemaakt? De verteller loopt met de ziel onder de arm over de straten van Ankara. Ontslagen met als reden: ‘bezuiniging’. Bij zijn nieuwe baantje ontmoet hij Raif, een teruggetrokken man, die schijnbaar flink over zich heen laat lopen. De verteller raakt gefascineerd door Raif en is vastbesloten om contact te maken met de weinig spraakzame man. Dit lukt maar met mate. Dan wordt Raif ziek. Op zijn sterfbed geeft hij een schrift.
Het schrift verhaalt over een liefdesgeschiedenis. De jonge Raif wordt door zijn vader vanuit Istanboel naar Berlijn gestuurd om zich verder te ontwikkelen in de zeepindustrie. Raif is geïnteresseerd in het verkennen van de stad. Tijdens een bezoek aan een tentoonstelling in eigentijdse kunst ziet hij een portret, getiteld: ‘Madonna met bontjas’. Zo’n bijzondere uitdrukking heeft Raif nog nooit gezien. Hij wordt smoorverliefd. Dag in dag uit zit hij in de galerie, voor het schilderij. Dan zit er opeens een vrouw naast Raif die sprekend op het schilderij lijkt: ‘Maria’. Het schilderij blijkt een zelfportret te zijn. Een romance begint.
Madonna met bontjas is de bekendste roman van Sabahattin Ali. Ali schreef ook korte verhalen en was dichter en journalist. Zo schreef hij maatschappijkritische teksten, waaronder een satirisch gedicht over Atatürk. Ali vluchtte uit Turkije in 1948. Tijdens zijn vlucht werd hij aan de Bulgaarse grens vermoord.
Een boek uit 1943? Zijn de onderwerpen dan niet veel te ouderwets? Helemaal niet. Van de werkloze verteller naar Raif die in Berlijn in een hostel-achtige omgeving overnacht, tot de tijdloze worsteling tussen afstand en nabijheid; het verhaal zou zich prima in 2017 kunnen afspelen.
De roman komt na de geweldige start even tot stilstand en gaat dan weer in volle vaart vooruit. Af en toe nemen de donkerte en de traagheid iets te veel de overhand. Dat komt vooral doordat het thema ‘afstand en nabijheid’ op beschouwende wijze wordt verkend.
Afstand en nabijheid. Een niet heel origineel thema, maar wel een universeel thema. Het is zichtbaar tussen de verteller en Raif en vooral in de liefdesdans tussen Maria en Raif. Ali beschrijft de soms langdurig aanvoelende dans van de liefde tussen Maria en Raif met veel fijngevoeligheid. Het is bijzonder hoe hij uitdrukking geeft aan het spel, dat in de dialogen tussen Maria en Raif tot een hoogtepunt komt. Vooral Maria beheerst het spel van aantrekken en afstoten goed:
“Ik vond dat ik dit ook moest uitproberen. Misschien was dit wat ontbrak. Maar nee…Ik voel de leegte nog steeds. Hij is zelfs nog groter geworden… Niets aan te doen… Jou treft geen blaam… Ik ben niet verliefd op je. Hoewel ik weet dat ik verliefd hoor te zijn.”
Op het moment dat zij elkaar dan eindelijk zo dicht mogelijk naderen, gebeurt er iets waardoor de geliefden opeens letterlijk en figuurlijk mijlenver uit elkaar gerukt worden. Hoe gaat en moet Raif vervolgens verder?
Madonna met bontjas is een filosofische roman en Ali weet het thema afstand en nabijheid zeer goed te vangen. Het filosofische aspect is tevens af en toe een zwakte, wanneer de roman wat langdradig en zwaar wordt.
De ik-verteller zegt, nadat hij het schrift uitheeft:
“Die nacht liet hij zijn leven achter zich en maakte zijn opwachting in dat van mij. En daar zou hij blijven, werkelijk levend, meer dan wie dan ook die ik ooit gekend had.”
Misschien blijven Raif en Sabhattin Ali ook wel leven in ons, iedere keer dat deze roman gelezen wordt. Als dat geen nabijheid is
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Barbara Gerritsen
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
