Dahl zoekt de randen van de menselijkheid op

Arne Dahl (1963), pseudoniem van Jan Arnald, behoort tot de top van de Zweedse misdaadauteurs. Op 21 februari verscheen bij Uitgeverij De Geus de Nederlandse vertaling van Islossining, het vijfde deel in de thrillerreeks over Sam Berger en Molly Blom. Voor de vertaling van Vriespunt is ook dit keer Ron Bezemer verantwoordelijk. In tegenstelling tot de vlotte en soepel lopende teksten in de eerdere delen, resulteerde dit nu soms in vreemd geconstrueerd Nederlands. Dit zorgt ervoor dat je de tekst nogmaals moet lezen, wat een lichte ruis veroorzaakt:

'Voor ze begon alle lijntjes bijeen te voegen, keerde ze eerst nog even terug naar een oude routine.'

Voormalig rechercheurs Sam Berger en Molly Blom hebben na hun vertrek bij respectievelijk de politie van Stockholm en de NOA (de Nationale Operationele Afdeling van het Zweedse politiewezen) Båthuset Security AB opgericht. Hier nemen ze relatief veilige opdrachten aan, zoals verzekeringsfraude en overspel. Een bewuste keuze, want ze hebben inmiddels een dochtertje, Myrina. Als Bergers ex-collega Desiré 'Deer' Rosenkvist een aantal lijken bij hen onder de aandacht brengt, gevonden op diverse stranden rondom Stockholm, voelen beide detectives zich moreel verplicht haar te helpen gezien hun gezamenlijke verleden.

De zogenaamde strandmoorden worden door het hoofd van de NOA, Conny Landin, stelselmatig als op zich staande gevallen betiteld, maar zijn volgens Deer onlosmakelijk met elkaar verbonden. Omdat ze in haar administratieve functie geen voldoening vindt, krijgt ze van haar direct leidinggevende onderhands de opdracht om de moord op een aantal ex-Hell's Angels te onderzoeken. Deze zijn recentelijk allen met een bijl in hun voorhoofd gevonden. Gaandeweg beide onderzoeken blijkt dat deze meer met elkaar te maken hebben dan verwacht en komt een gruwelijke waarheid aan het licht over gebeurtenissen die in de jaren negentig van de vorige eeuw hebben plaatsgevonden. En het lijkt erop dat de moordenaar nog niet klaar is met het rechtzetten van zaken.

Het boek is opgesplitst in vijf delen die een periode van vier maanden bestrijken. Ieder hoofdstuk begint met een flashback, onderscheidend weergegeven in cursieve tekst en al snel wordt duidelijk vanuit welk perspectief we meelezen. Volgend op iedere flashback zijn er de relatief korte hoofdstukken, waardoor de vaart erin gehouden wordt. Ieder hoofdstuk herbergt meerdere verhaallijnen, beschreven vanuit verschillende vertelperspectieven. Hierdoor duurt het even voordat alles landt, het verhaal één geheel wordt en de latent aanwezige spanning onder je huid kruipt. Tel daarbij op dat het tot zeker driekwart van het boek duurt voordat er echte actie is en Vriespunt heeft de neiging alleen voor de echte Dahl-liefhebber bestemd te zijn.

Gelukkig krijgen de personages de nodige aandacht. Deer worstelt overduidelijk met een trauma en wil zichzelf bewijzen. Dit leidt regelmatig tot begrijpelijke, maar enigszins ongeloofwaardige situaties. Blom en Berger zijn zoekende naar hun nieuwe rol als partner, met name privé. De bekende spanning – die tussen deze twee zo duidelijk aanwezig was in eerdere delen van de serie – ontbreekt, waardoor het regelmatig wat gezapig aanvoelt. De enige persoon die een substantiële ontwikkeling doormaakt, is de dader. Doordat Dahl hem zowel in het verleden als in het heden een podium geeft, is dit al vroeg in het boek de voornaamste drijfveer om door te lezen.

'Ze zijn nu heel dichtbij, allen die zich door het zand bewegen. Steeds geluidlozer bewegen ze zich door het zand.
De voorbereidingen zijn bijna klaar.
Maar onder al die voetstappen is er één paar onmiskenbaar, die zal hij altijd herkennen, waar die zich ook openbaren.
Hij weet dat die voetstappen op weg zijn naar hem.'

Het hoofdthema wraak wordt door de schrijver in meerdere verhaallijnen uitgewerkt, maar ook meer subtielere thema’s als boetedoening, liefde en angst krijgen een gezicht. In combinatie met een uiterst origineel plot waarbij de auteur de randen van de menselijkheid opzoekt, is de enige conclusie die je kunt trekken dat ook Vriespunt, met behulp van het nodige doorzettingsvermogen, zeer zeker de moeite waard is om te lezen. Niet in de laatste plaats omdat Dahl voor een open eind heeft gekozen en je als lezer simpelweg móet weten wat Berger, Blom en Deer op hun pad treffen.