Lezersrecensie
Een machtig meesterwerk om te beklimmen
Herlezen in de vertaling van Hans Driessen ‘De toverberg’ een indrukwekkende ambitieuze roman uit 1924 van de Duitse auteur Thomas Mann, (1875-1955) hij werkte 11 jaar aan deze onbetwiste erudiete wereldroman van 972 pagina’s en werd in 1929 bekroond met de Nobelprijs voor de literatuur. Hoofdpersonage de 23-jarige koopmanszoon Hans Castorp is ingenieur in opleiding die iets in de scheepvaart wil gaan doen. Besluit om eerst voor drie weken op bezoek bij zijn neef Joachim die lijdt aan een vorm van tuberculose, in het Berghof sanatorium in de bergen nabij het Zwitserse Davos. Hoewel Hans denkt dat hij gezond is, mag hij van kamerheer chef-arts Dr. Behrens het sanatorium niet verlaten, volgens een röntgenonderzoek blijkt hij een vochtige plek bij zijn long te hebben, de drie weken worden zeven jaren.
Het sanatorium in Davos (is een krachtige metafoor voor de gehele wereld) wordt geleid door chef-arts Behrens hij oefent zijn beroep uit met veel plezier, geniet in zijn bekwaamheid en macht over de zieken, hij zegt zelf dat hij een werknemer is van de dood. Tegen de patiënten die angst hebben en huiveren voor de naderende dood zegt hij: “Stelt u zich niet zo aan!” Settembrini noemt hem Rhadamanthys de zoon van Zeus (Griekse mythologie) die was rechter van de onderwereld ‘het dodenrijk’. Psychoanalyticus Dr. Krokowski (de assistent van chef-arts Dr. Behrens), een schaamteloze biechtvader, altijd in het zwart gekleed laat hij zien dat de ziel sterker is dan de materie in spiritualistische sessies.
Hans ontmoet de welbespraakte intellectuele Italiaanse humanist Settembrini, een vrij metselaar die graag discussieert over politieke- en filosofische onderwerpen. Is een voorvechter van democratie, tolerantie en mensenrechten, hij vergelijkt zich met Prometheus uit de Griekse mythologie en brengt vaak licht in het duister. Vanaf het begin adviseert hij Hans te vertrekken en waarschuwt hem tegen vervreemding van het echte leven door toewijding aan ziekte en vooral tegen de wrede aantrekkingskracht van de dood. Settembrini verlaat Berghof en neemt intrek in het huis van de dameskleermaker Lukacek waar de intellectuele Jezuïet Naphta al woont, hij is Settembrini’s tegenpool, deze van oorsprong joodse man uit Galicië is later bekeerd tot het katholicisme en streeft naar een godsdienstige maatschappij van broederschap. Hij is een religieuze fundamentalist die pleit voor terrorisme. Hans Castorp luistert met plezier naar de stevige verbale discussies tussen Naphta en Settembrini over allerlei complexe zaken. Uiteindelijk escaleert deze vocale krachtmeting in een pistoolduel.
Pas als de Eerste Wereldoorlog is uitgebroken en de wereld in brand staat, wordt Castorp wakker, maar dan is het te laat. Ook de patiënt Hans Castorp wordt onder de wapenen geroepen en belandt in een aardse hel.
De monumentale roman straalt geleerdheid uit, is een onbetwist hoogtepunt in het indrukwekkende oeuvre van Thomas Mann, maar vraagt wel veel doorzettingsvermogen van de lezer.
“Alleen de liefde is krachtiger dan dood en vernietiging.”
Het sanatorium in Davos (is een krachtige metafoor voor de gehele wereld) wordt geleid door chef-arts Behrens hij oefent zijn beroep uit met veel plezier, geniet in zijn bekwaamheid en macht over de zieken, hij zegt zelf dat hij een werknemer is van de dood. Tegen de patiënten die angst hebben en huiveren voor de naderende dood zegt hij: “Stelt u zich niet zo aan!” Settembrini noemt hem Rhadamanthys de zoon van Zeus (Griekse mythologie) die was rechter van de onderwereld ‘het dodenrijk’. Psychoanalyticus Dr. Krokowski (de assistent van chef-arts Dr. Behrens), een schaamteloze biechtvader, altijd in het zwart gekleed laat hij zien dat de ziel sterker is dan de materie in spiritualistische sessies.
Hans ontmoet de welbespraakte intellectuele Italiaanse humanist Settembrini, een vrij metselaar die graag discussieert over politieke- en filosofische onderwerpen. Is een voorvechter van democratie, tolerantie en mensenrechten, hij vergelijkt zich met Prometheus uit de Griekse mythologie en brengt vaak licht in het duister. Vanaf het begin adviseert hij Hans te vertrekken en waarschuwt hem tegen vervreemding van het echte leven door toewijding aan ziekte en vooral tegen de wrede aantrekkingskracht van de dood. Settembrini verlaat Berghof en neemt intrek in het huis van de dameskleermaker Lukacek waar de intellectuele Jezuïet Naphta al woont, hij is Settembrini’s tegenpool, deze van oorsprong joodse man uit Galicië is later bekeerd tot het katholicisme en streeft naar een godsdienstige maatschappij van broederschap. Hij is een religieuze fundamentalist die pleit voor terrorisme. Hans Castorp luistert met plezier naar de stevige verbale discussies tussen Naphta en Settembrini over allerlei complexe zaken. Uiteindelijk escaleert deze vocale krachtmeting in een pistoolduel.
Pas als de Eerste Wereldoorlog is uitgebroken en de wereld in brand staat, wordt Castorp wakker, maar dan is het te laat. Ook de patiënt Hans Castorp wordt onder de wapenen geroepen en belandt in een aardse hel.
De monumentale roman straalt geleerdheid uit, is een onbetwist hoogtepunt in het indrukwekkende oeuvre van Thomas Mann, maar vraagt wel veel doorzettingsvermogen van de lezer.
“Alleen de liefde is krachtiger dan dood en vernietiging.”
1
Reageer op deze recensie