Aantrekkelijk voorkind

Susan Hill is onder liefhebbers van crime fiction vooral bekend als auteur van een drietal romans met hoofdinspecteur Simon Serrailer in de hoofdrol. De eerste, The Various Haunts of Men (Al wat rondwaart), verscheen in 2004 en maakte meteen veel indruk. Wat maar weinig lezers weten, is dat zij ruim tien jaar eerder al haar eerste schreden op het pad van de spannende literatuur gezet had met de The Woman in Black. Deze novelle, die sinds kort ook in Nederlandse vertaling te verkrijgen is (als De vrouw in het zwart), is een spookverhaal in de goed-Engelse traditie. In zulke verhalen waart een geest rond, de geest van een overledene, die in een spookhuis woont dat ergens op een afgelegen plaats staat die in geen enkele atlas is te vinden. Nevelflarden zweven boven moerassige landerijen en in heldere nachten schijnt de volle maan over ruines van kerken en kastelen. Kenmerkend is verder dat de verteller aanvankelijk niet in spoken gelooft, maar uiteindelijk moet bekennen dat hij ongelijk heeft gehad.
De vrouw in het zwart past naadloos binnen dit format. Verteller Arthur Kipps is een jurist in ruste, die op kerstavond terugblikt op een periode uit zijn leven die hij zorgvuldig uit zijn geheugen heeft geband. Hij was halverwege de twintig destijds en door zijn baas naar een afgelegen oord gestuurd om de nalatenschap van de mysterieuze weduwe Alice Drablow af te handelen. Crythin Gifford, zoals het godverlaten oord heet, is op het eerste gezicht een doorsnee dorp ergens in het noordoosten van Engeland. Maar er hangt iets onbenoembaars in de lucht, iets wat niemand nader wil duiden. Tijdens de begrafenisplechtigheid, die door bar weinig mensen wordt bijgewoond, ziet Arthur een vrouw in zwarte kleren. Ze ziet eruit alsof ze zwaar ziek is. Vreemd genoeg lijkt hij de enige die haar gezien heeft. Als hij de volgende dag naar Eel Marsh House gaat, waar Alice Drablow haar hele leven heeft gewoond, ziet hij de vrouw opnieuw en dan begint een periode vol onrust en angst die pas eindigt nadat hij tot schade en schande heeft moeten toegeven dat spoken wel degelijk bestaan.
Hill heeft ooit verteld dat zij gegrepen werd door het genre van de ghoststories toen ze op school een rolletje speelde in Dickens’ A Christman Carol, de ghost story die waarschijnlijk iedere Engelsman kent. Dat wil ik ook, dacht ze, maar dan een wat langer verhaal. Want de meeste spookverhalen waren zo kort. En zo ontstond The Woman in Black.
In één opzicht is zij van het format afgeweken. Goststories zijn nogal ‘plat’ en zij wilde haar verhaal een moraal meegeven. De boodschap die De vrouw in het zwart voor zijn lezers heeft, luidt: wraak loont niet. De geest in Hills novelle wilde wraak nemen tijdens haar leven en na haar dood wil zij dat nog steeds. Maar de rust die zij hiermee zoekt, zal ze nooit bereiken.