Verveelt niet, maar dat is dan ook alles

Als originaliteit een kenmerk van schrijversvakmanschap is, gooit Stuart MacBride hoge ogen. Neem bijvoorbeeld zijn laatstverschenen roman, Dertien, waarin hij de klopjacht beschrijft op een seriemoordenaar die er een gewoonte van gemaakt heeft jonge meisjes kort voor hun dertiende verjaardag te ontvoeren. Vanaf dat moment ontbreekt ieder spoor. Wel ontvangen de ouders vervolgens ieder jaar op de verjaardag van de meisjes een foto. Het zijn gruwelijke plaatjes, waarop te zien is dat hun dochter gemarteld is en langzaam maar zeker een gruwelijke dood gestorven. De moordenaar heeft bij politie en pers de naam ‘Birthday Boy’ gekregen. Een van die meisjes is Rebecca, de dochter van rechercheur Ash Henderson. Officieel mag Henderson daarom niet aan het onderzoek deelnemen: zijn bijzondere belang zou zijn objectiviteit in de weg kunnen staan. Maar Henderson is een typisch Stuart MacBride-personage; dat wil zeggen: hij is onaangepast en grenzeloos eigenwijs. Daarom verzwijgt hij het feit dat ook hij al enkele jaren foto’'s van zijn dochter krijgt; officieel is Rebecca nog steeds vermist. Dat geeft hem de kans toch deel uit te maken van het team dat op zoek gaat naar ‘Birthday Boy’, wat hij vervolgens vol overgave doet.

En dat is het eigenlijk wel zo'’n beetje. Dat klinkt ongetwijfeld nogal ontnuchterend, maar het geeft wel de indruk weer die het boek bij me heeft achtergelaten. Hoewel het ruim vierhonderd bladzijden telt zijn de verhaalverwikkelingen beperkt, althans, voor zover ze relevant zijn voor de zoektocht naar ‘Birthday Boy’. MacBride vertelt uitgebreid over de schelmenstreken van Ash Henderson, zoals zijn strijd met een schuldeiser die een grote soms geld van hem te goed heeft en grof geweld niet schuwt als het erom gaat Henderson aan zijn verplichtingen te houden. Hij wordt gemolesteerd, zijn huis wordt in brand gestoken, maar omgekeerd laat hij zich ook niet onbetuigd. Hij breekt bijvoorbeeld bewust armen en benen van zijn belager. Voor de lezers die de ontwikkelingen in MacBrides werk volgen, zal het duidelijk zijn: ook Dertien, zijn eerste standalonethriller na zes misdaadromans met rechercheur Logan McRae in de hoofdrol, lijdt onder een teveel. Ash Henderson is, veel meer nog dan MacBrides vaste protagonist, een loser. Hij woont in ‘een waardeloze huurflat’, samen met zijn 'niksnutterige' broer, in de wijk Oldcastle, die het hoogste percentage geesteszieken van het hele land herbergt; zijn auto is ‘een wrakke Renault’. Sinds Rebecca verdwenen is, is zijn leven een puinhoop: zijn huwelijk is kapot en zijn andere dochter Katie ontspoord. Normale gesprekken kom je in het boek niet tegen. De mensen tussen wie Henderson leeft en werkt, spreken elkaar aan met termen als ‘aartsklerelijer’ en in plaats van dat ze elkaar dingen geven, ‘meppen’ ze die bij de ander tegen de borst. En dan is er nog die merkwaardige forensische psychologe Alice McDonald, die steeds meer als Hendersons 'side-kick' gaat fungeren. Ze lijdt aan fobieën en kan aan de verlokkingen van de fles maar moeilijk weerstaan. Op den duur zie je haar alleen nog lallend en kotsend en worstelend met een stevige kater.

Ik heb me al eerder afgevraagd of Stuart MacBride niet stiekem bezig is een reeks parodieën op de traditionele misdaadroman te schrijven, maar dat blijkt toch niet het geval. In het interview dat ik enkele jaren geleden met hem had, vertelde hij wel dat hij zich afzet tegen al die geijkte romanrechercheurs die zichzelf zo serieus nemen. Dat gaat helaas ten koste van de geloofwaardigheid en de impact van zijn verhalen. Op zich is Hendersons geschiedenis natuurlijk intriest en MacBride wil ons ook wel doen geloven dat de man worstelt met de wanhoop om zijn verdwenen dochter, van wie hij inmiddels weet dat zij niet meer leeft, maar het raakt je als lezer nooit en dat mag hij zich zeker aanrekenen. Anderzijds tekent het zijn vakmanschap dat ook dit verhaal geen moment verveelt. Daarom geef ik het toch nog maar drie sterren.