Zelden groots maar altijd boeiend

Scholarships zijn in de Angelsaksische wereld een begerenswaardig fenomeen. Een scholarship maakt het mogelijk een opleiding aan een dure privéschool te volgen, ook als je daarvoor zelf de middelen niet hebt. Het is een beurs die nooit hoeft te worden terugbetaald en die je bijvoorbeeld krijgt vanwege bepaalde uitzonderlijke talenten. Het toekennen van scholarships zorgt echter ook voor veel onbegrip en frustratie, schrijft Mark Kantrowitz in zijn boek Secrets of Winning a Scholarship. Mensen willen de talenten van hun kinderen namelijk nog wel eens overschatten en voelen zich dan gediscrimineerd als die buiten de prijzen vallen.

Dat overkomt ook Heather Kellaway, een van de personages in Erin Kelly’'s nieuwste roman, Hemelbrand. Na een rommelige jeugd en een onafgemaakte studie aan de universiteit van Oxford verhuist zij met haar zoon Darcy naar het landelijke Saxby in Lincolnshire, waar zij haar leven uitsluitend nog aan één doel wijdt: Darcy de opleiding geven die haar ontnomen is. Omdat zij de eindjes amper aan elkaar kan knopen, vestigt zij haar hoop op de Mawson-Luxmorebeurs van de Saxby Cathedral School. Ze is ervan overtuigd dat hij aan alle voorwaarden voldoet. Maar helaas. Darcy wordt wel voor een gesprek uitgenodigd maar uiteindelijk gaat de beurs naar een andere kandidaat. Heathers verontwaardiging is groot en wanneer Darcy een van de kinderen van Rowan MacBride, het schoolhoofd, hoort vertellen dat hij niet voor zijn opleiding hoeft te betalen, weet ze het zeker: MacBride heeft de beurs aan zijn eigen zoon gegeven. Dat roept om wraak. Het bedrog van de familie MacBride moet aan de kaak gesteld worden, maar daarvoor zijn wel bewijzen nodig. Die moet Darcy haar bezorgen en daartoe is hij maar wat graag bereid; meer dan dat zelfs. Dé manier om ouders te kwetsen is via hun kinderen, heeft zijn moeder hem ooit verteld. ‘Nou, dan zou ik de som van mijn moeders verdriet en dat van mezelf terugvorderen, met de kinderen van Lydia MacBride als rente. ’

Hemelbrand is een verhaal over obsessie, een geestestoestand waarin iemand bezeten is van een bepaalde gedachte. Dat geldt allereerst voor Heather Kellaway, maar gaandeweg ook voor haar zoon. Hoewel hij in het dossier van Maatschappelijk Werk omschreven wordt als zeer intelligent, blijkt zijn vermogen tot nuchter nadenken al tot niet noemenswaardige proporties te zijn verschrompeld nog voor hij goed en wel volwassen is. Darcy is meer dan gebruikelijk afhankelijk van zijn moeder; ‘destructieve parentificatie’ noemt een van de maatschappelijk werkers het. Daarvoor is Heathers aanwezigheid niet per se noodzakelijk. Sterker nog, na haar dood gaat hij pas echt los.

Dramatische gebeurtenissen uit het verleden die nooit zijn uitgepraat of rechtgezet: dat is een belangrijk onderdeel van het format dat Erin Kelly voor haar thrillers gebruikt. En natuurlijk de tol die deze gebeurtenissen eisen. De kwaliteit van haar romans wordt dan ook voor een belangrijk deel bepaald door de manier waarop zij op deze fundamenten een verhaal weet te bouwen dat met recht een goed boek genoemd mag worden. Dat is haar heel aardig gelukt. Hemelbrand leest als een trein. In haar eerste twee thrillers geeft Kelly nog wel eens ruim baan aan haar onmiskenbare hang naar het poëtische, maar deze keer is de balans tussen vertraging en versnelling veel functioneler - voor een spannende roman althans. Bovendien heeft zij in de eerste hoofdstukken een paar stevige cliffhangers ingebouwd: het geheim dat MacBrides vrouw Lydia mee dreigt te nemen in haar graf en de verdwijning van Edie, zijn jongste kleinkind.

Toch kunnen er ook nog wel een paar kritische kanttekeningen geplaatst worden bij dit boek. Hemelbrand gaat vooral over obsessie en dat thema heeft Kelly prima uitgewerkt. Maar daaronder ligt nog een ander, minstens zo belangrijk thema: de liefde van een zoon voor zijn moeder. Want dat is uiteindelijk wat Darcy drijft: hij wil zo graag zijn moeder gelukkig maken, desnoods postuum. Maar dat verlangen verdwijnt meer en meer naar de achtergrond naarmate de tijd verstrijkt. Althans, we lezen er niets meer over. Verder ondergaat Kerry, het meisje met borderline-achtige trekjes dat Darcy gebruikt om zijn plannen uit te voeren, een merkwaardige gedaanteverwisseling: aanvankelijk geestelijk instabiel en (dus) onbetrouwbaar toont zij zich in de slothoofdstukken plotseling een vrouw die haar leven prima op de rit heeft. Dat kost Kelly uiteindelijk één ster. Hemelbrand is echt een driesterrenroman: zelden groots, maar altijd boeiend genoeg om een breed publiek aan te spreken.