Geen thriller, wel een bewijs van Mina's vakmanschap

Voor de fans van Ian Rankin en Kate Atkinson is Edinburgh waarschijnlijk Crime Capital of Schotland, voor die van Stuart MacBride is dat voorzeker Aberdeen. Ook Glasgow gooit hoge ogen als het om moord en doodslag en andere vormen van gruwelijk – literair – geweld gaat. Voor auteurs als Karen Campbell en Denise Mina bijvoorbeeld is de stad aan de monding van de Clyde een nagenoeg onuitputtelijke bron van inspiratie. Acht misdaadromans al situeerde Mina in Glasgow, en voor nummer negen, Het einde van de wespentijd, maakte zij geen uitzondering, al verplaatst de handeling zich ook regelmatig naar het graafschap Kent.

De roman begint ronduit bloederig: in een huis in een van de buitenwijken van de stad wordt een jonge vrouw door twee tieners op brute wijze vermoord. De politie vindt haar onderaan de trap: half naakt, haar gezicht onherkenbaar verminkt. Het blijkt dat een van de daders het met zijn schoenen tot moes heeft getrapt. Haar dood kan niet anders dan een daad van zinloze woede zijn geweest.

Intussen wordt ook in de buurt van Sevenoaks, enkele tientallen kilometers ten zuiden van London, een gezin in diepe rouw gedompeld. Lars Anderson, bankier en multimiljonair, heeft zich in de tuin van zijn landgoed aan een boom verhangen. Zijn bedrijf is failliet en die schande kon hij niet verdragen. Zijn vrouw en twee kinderen blijven ontredderd achter, niet zozeer door Andersons dood of het complete bankroet dat de familie treft, maar door de diepe sporen van vernieling die hij in hun levens heeft achtergelaten. Anderson was bepaald geen voorbeeldige echtgenoot en vader. Hij hield er meerdere vrouwen op na, had bij een van hen zelfs twee kinderen en was eigenlijk nooit meer dan de financier van al zijn '‘dierbaren'’ geweest. Liefde had hij ze nooit gegeven. Daaronder heeft zijn zoon Thomas het meest geleden en dat had, zoals blijkt, desastreuze gevolgen.

Het einde van de wespentijd is geen simpele whodunit. Mina heeft meerdere verhaallijnen door elkaar geweven: over de aanloop naar Lars Andersons begrafenis, over het recherchewerk van inspecteur Alex Morrow én over haar privébeslommeringen. Mina'’s fans kennen Alex Morrow nog uit haar vorige roman, De stille nacht. Zij worstelt daarin met de dood van haar kind en de impact die dat heeft op haar huwelijk. Dat verleden heeft zij nog steeds niet helemaal afgesloten, en dat werpt in zekere zin een schaduw over haar zwangerschap. Want Alex is weer zwanger, van een tweeling nog wel. Daarnaast slaagt zij er maar niet in af te rekenen met haar armoedige komaf. Ze heeft geprobeerd te breken met haar familie: haar broer met name, die zijn geld op een manier verdient waarvan zij het fijne liever niet weet, en met zijn zoon, die op het slechte pad is beland en volgens haar broer Alex'’ hulp hard nodig heeft.

De nieuwe roman van Denise Mina wordt gepresenteerd als een thriller, maar dat is het niet: al vanaf het begin is immers duidelijk wie Sarah vermoord heeft. Je kunt je zelfs afvragen of het wel een misdaadroman is. De ogenschijnlijk zinloze moord op Sarah Erroll en het recherchewerk dat daarop volgt, vormen niet zozeer het centrale thema van de roman dan wel een aanleiding: de aanleiding voor een indringend, intriest verhaal over schandalige verwaarlozing en de vernietigende gevolgen die dat kan hebben. Nooit was er tijd voor Thomas, nooit een waarderend woord. Zijn ouders gingen wel bij zijn zusje op bezoek, maar hem bezochten ze alleen in het verre Schotland als er voor zijn vader iets te winnen viel: eeuwige roem bijvoorbeeld doordat hij een nieuwe vleugel van Thomas’ internaat bekostigd had. En dan was er dat andere gezin, met een zoon net zo oud als hij. Had zijn vader wel van die zoon gehouden? Een van de meest trieste scènes in het boek is die waarop Thomas, vijftien jaar oud nog maar, door de politie wordt afgevoerd.

Vertwijfeld kijkt hij nog één keer om naar zijn moeder, die met zijn zusje in de deuropening staat. Maar zij piekert er niet over met hem mee te gaan naar het bureau. Thomas staat er alleen voor, zoals dat zijn hele leven het geval is geweest.

Het einde van de wespentijd is opnieuw een bewijs van Mina’'s vakmanschap en had gemakkelijk met vijf sterren gewaardeerd kunnen worden, als die ene verhaaldraad over de privébeslommeringen van Alex Morrow steviger was aangezet. Nu hangt dat er maar een beetje bij, alsof het met zichzelf geen raad weet en dat kost de auteur een ster. Maar dan blijven er nog altijd vier over.