Trollenlegende basis voor prima debuutroman

Mythen, sagen en legenden hebben al sinds mensenheugenis een grote aantrekkingskracht op iedereen met een meer dan gemiddelde fantasie. Vaak zijn het verhalen over helden die de strijd aanbinden met Het Kwaad (en die strijd winnen ze natuurlijk) of over een eeuwigdurende zoektocht naar Wijsheid of naar de Bron van Eeuwig Leven (die natuurlijk niet gevonden wordt). En allemaal zouden ze een kern van waarheid bevatten. Het is dan ook geen wonder dat sommige mensen nog steeds de moeite nemen om te achterhalen of er na eeuwen nog iets van die kern te vinden is. Zo heeft koning Arthur, de beroemde ridder van de Tafelronde, wereldwijd nog steeds een grote schare van bewonderaars, die regelmatig naar Zuid-Engeland afreizen om de plaatsen te bezoeken die in de Arthur-legendes worden beschreven. Dat is een manier om met oude verhalen om te gaan.
Het kan ook anders. Je kunt je bijvoorbeeld afvragen wat er gebeurt als mensen hun eigen legende levend gaan houden en als het dan ook nog om een legende gaat waarin ontvoering, verkrachting en moord de boventoon voeren, schrijf je er een boek over. Dat deed de Britse auteur S.J. Bolton en het leverde uiteindelijk een zeer verdienstelijke debuutroman op: Offerande.
Het verhaal is gebaseerd op een Shetlandse legende waarin verteld wordt over de Kunal Trows, een trollenmannenvolk dat zwangere vrouwen en baby’s steelt en ‘wisselkinderen’ achterlaat. Negen dagen nadat de baby – in alle gevallen een jongetje – geboren is, sterft de ontvoerde moeder. De zoons zouden bijzondere gaven bezitten, waarmee ze macht hebben over andere mensen. En die macht gebruiken ze waar en wanneer het ze uitkomt; niet alleen maar toch wel vooral op het eiland Tronal. Dat overigens niet bestaat. U mag Boltons debuut dus niet zien als bron van inspiratie voor een spannende short break.
Dat het op de Shetlands niet pluis is, ontdekt hoofdpersoon Tora Guthrie als zij in haar tuin een gemummificeerd lijk vindt. Het zijn de overblijfselen van een vrouw. Het hart is eruit gerukt en in de rug zijn runen gekerfd. Alles lijkt te wijzen op een rituele moord. Typisch een zaak die je maar beter aan forensisch specialisten kunt overlaten. Maar dat geldt niet voor Tora, zeker wanneer die specialisten tot conclusies komen die zij onmogelijk kan accepteren. Hier is meer aan de hand en zij neemt zich voor niet te rusten voordat zij de waarheid boven water heeft gehaald.
Ik heb meer dan eens mijn scepsis over de waarde van wervende omslagteksten laten blijken; ze maken mijn verwachtingen vaker nìet dan wèl waar. Maar in dit geval kunt u gerust op die aanbevelingen afgaan. De legende over de Kunal Trows levert, in een setting waarin vleugjes vrijmetselarij en maffiapraktijken voor het juiste realiteitsgehalte zorgen, inderdaad ‘een sfeervol en meeslepend debuut’ (collega-schrijver Simon Beckett) op.
Bolton schrijft (bijna) als een volleerd auteur. Ze knalt er op de eerste bladzijde meteen vol in: ‘Het lijk kon ik nog aan. Ik werd alleen uit het lood geslagen door de omstandigheden waarin ik het aantrof.’ Dat is een prima opening, zeker als blijkt dat deze zinnen uiterst functioneel als cliffhanger dienst doen. Het duurt namelijk drie volle bladzijden voordat je meer hoort over de omstandigheden waarin het lijk wordt gevonden. De opbouw van het verhaal verraadt so wie so oefening. Bolton voert de spanning zorgvuldig op, schakelt vervolgens terug om de lezer het gevoel te geven dat het mysterie is opgelost en alles toch nog goed komt, om dan onverwacht naar de hoogste versnelling te gaan en het verhaal in rap tempo naar zijn climax te voeren. Uitstekend gedaan. Klein puntje van kritiek niettemin: Bolton moet leren de techniek van de cliffhanger nog effectiever te gebruiken. Ik ken schrijvers die dat beter doen.
En als ik dan toch aan het adviseren ben: beste redactie, laat bij een nieuwe druk de aanduiding literaire thriller weg. Dat is Offerande namelijk niet. Ik weet dat je een aardige boom kunt opzetten over de vraag wat ‘literair’ precies betekent, maar ik kan met de beste wil van de wereld niet meer van dit boek maken dan een gewone thriller.