Subtiliteit en suspense in sterk debuut

Verbeeldingskracht is belangrijk als je een boek wilt schrijven, een eigen stijl ook en het vermogen een verhaal zo op te bouwen dat je je lezers stap voor stap naar een onvermijdelijk en liefst ook onvoorspelbaar einde voert. Maar het allerbelangrijkste is de speciale mix van al deze ingrediënten die van een boek een must read maakt. Die mix kenmerkt Belinda Bauers debuutroman Rusteloos land en het is dan ook geen wonder dat ze werd uitgeroepen tot een van de grootste Britse schrijftalenten in 2009.
Rusteloos land vertelt het aangrijpende verhaal van de twaalfjarige Steven, die opgroeit in een gezin dat verscheurd wordt door de onverwerkte herinnering aan oom Billy, die achttien jaar geleden spoorloos verdween. Billy was toen elf. Hij was waarschijnlijk een van de slachtoffers van Arnold Avery, een seriemoordenaar die inmiddels een levenslange gevangenisstraf uitzit. De vele onbeantwoorde vragen rond Billy’s verdwijning houden vooral Stevens grootmoeder in een verstikkende wurggreep. Iedere dag staat zij op de uitkijk, te wachten op haar zoon, die nooit zal terugkeren. Diep van binnen weet zij dat zijn lichaam ergens op de uitgestrekte vlakten van Exmoor is begraven, maar zolang hij niet is gevonden, is er hoop. Maar ook frustratie, en heel veel verwijten. Richting Stevens moeder om de puinhoop die zij van haar leven heeft gemaakt; en richting Steven, die zo veel op Billy lijkt en er daarom eigenlijk niet mag zijn. Van een onbezorgde jeugd is, kortom, geen sprake. Ook al niet omdat Steven voortdurend op zijn hoede moet zijn voor ‘de capuchons’, drie klasgenoten die het voortdurend op hem hebben voorzien.
En daarom is Steven begonnen met graven, iedere dag weer. Daarmee komt weliswaar geen eind aan het pesten op school, maar als het zou lukken de botten van oom Billy te vinden, konden zijn moeder en grootmoeder misschien eindelijk het verleden laten rusten. Maar Exmoor is zo groot en langzaam maar zeker dringt het tot hem door dat deze missie nauwelijks kans van slagen heeft. Daarom besluit hij het anders aan te pakken; hij schrijft een brief aan Arnold Avery: ‘Geachte meneer Avery, Ik zoek WP. Kunt u me helpen?’ Die brief vormt het begin van een bizarre correspondentie, die levensgevaarlijke vormen aanneemt wanneer Avery op een dag uit de gevangenis ontsnapt.
Rusteloos land is een typisch Engels verhaal, waar je in alle rust van moet genieten. Zeker in het begin is subtiele psychologie veel belangrijker dan het spanningselement. Steven is vastberaden op zoek naar een ‘normaal’ bestaan, waarin ouders en kinderen ontspannen met elkaar omgaan; waarin gelachen wordt en complimentjes worden uitgedeeld. Waarin je, kortom, op een evenwichtige manier volwassen kunt worden. Soms is er even een glimp van zo’n bestaan, bijvoorbeeld als ‘oom Jude’, een van de vele mannen in zijn moeders leven, in huis is. Maar van een echt nieuw begin lijkt toch pas sprake nadat Steven op de heide Arnold Avery heeft ontmoet.
Of Belinda Bauer werkelijk een groot talent is, zal moeten blijken; debuteren is vaak veel minder moeilijk dan het niveau van een sterk debuut handhaven. Dat tweede boek, daar gaat het om. Daarmee los je alle hooggespannen verwachtingen in; of niet. Dat neemt niet weg dat Rusteloos land een aanwinst is voor het genre. Het is een literaire thriller van formaat.