Yorkshire style van doorsnee kwaliteit

Lezen in een roman van Peter James is net als kijken naar een aflevering van ‘James Herriot’ of, meer recent, van ‘Midsummer Murders’. Je wordt overspoeld met gedetailleerde beschrijvingen van mensen, interieurs en landschappen; figuranten en decorstukken in een wereld waarin (klein)burgerlijke waarden bepalen wat goed is en wat niet. Yorkshire style, noemde Minette Walters het ooit. Je moet ervan houden en een heleboel mensen doen dat. Want sinds uitgeverij A.W. Bruna besloot Robinson’s Inspecteur Banks-detectives in vertaling op de Nederlandse markt te brengen, mag de schrijver zich verheugen in een gestaag groeiende schare fans.
Net als in ‘Midsummer Murders’ wordt er ook in Robinson’s romans flink gemoord; zo idyllisch is het ogenschijnlijk zo lieflijke Eastvale, waar inspecteur Alan Banks gestationeerd is, dus ook weer niet. In de roman Schijnbeeld heet het slachtoffer Caroline Hartley. Haar toegetakelde lichaam wordt een paar dagen voor Kerstmis gevonden door haar partner Veronica Shildon. Ze ligt naakt voor het brandende haardvuur, terwijl uit de muziekinstallatie muziek van Vivaldi klinkt. Hoe groot kan het contrast zijn. Al met al belooft het voor Banks en zijn partner Susan Gray geen rustige jaarwisseling te worden. Gray vindt dat overigens niet zo erg. De jaarlijkse bezoekjes aan haar ouders zijn voor haar een ware kwelling.
Aan verdachten hebben de speurders al snel geen gebrek. Veronica’s ex, Claude Ivers, bijvoorbeeld. Ivers is een beroemd concertpianist en als zodanig goed bekend met het werk van Vivaldi. Ook Carolines excentrieke broer Gary komt in aanmerking, evenals een feministische dichteres en de complete cast van het toneelgezelschap waarvan Caroline deel uitmaakte. Allemaal hebben zij goede redenen om Caroline een plaats in het hiernamaals toe te wensen. Een sympathiek mens was zij dus niet. Er is geen verbluffend speurwerk nodig om uiteindelijk de schuldige te vinden, maar dat hoeft in dit soort verhalen ook niet. Gerechtigheid geschiedde en de rust is weergekeerd; daar gaat het allemaal om.
Het zal duidelijk zijn dat ik persoonlijk wat meer peper en zout in een politieroman apprecieer; meer subtiliteit, verrassing en echte mensen. Daarom kan ik ook nooit lang naar ‘Midsummer Murders’ kijken zonder oprispingen te krijgen van die oersaaie, brave Inspector Barnaby en zijn nog veel saaiere vrouw. Met ‘James Herriot’ is dat anders; die verhalen neem je op voorhand al met een korreltje zout.
De eerlijkheid gebiedt me nu te schrijven dat Alan Banks zeker geen kloon van Barnaby is; hij heeft namelijk wel degelijk menselijke trekjes. Die komen vooral aan het licht als het onderzoek hem naar London brengt, waar ooit zijn carrière als rechercheur begon. Met weemoed loopt hij weer door de straten van Nottinghill Gate, langs zijn oude huis aan Powis Terrace en de kroegen waar hij vroeger na diensttijd dronken werd. Even wordt het onderzoek een heuse sentimental journey.
Ook Susan Gray heeft alles om uit te groeien tot een boeiend personage. Ze is een echte workaholic; nog maar net tot rechercheur bevorderd maar nu al vastbesloten zo snel mogelijk op te klimmen in de rangen van de niet-geüniformeerde politie. Dat ze zichzelf en passant verwaarloost, ziet ze pas als de kerstdagen eraan komen. Terwijl haar collega’s elkaar ontmoeten in de gezelligheid van in de familiekring, zit Susan alleen thuis, in een bar ongezellige flat. Ze besluit haar work-life balans eens grondig te herzien, maar of dat ook lukt, laat dit verhaal nog in het midden. Ik hoop het eerlijk gezegd niet, want het zou de verhalen een belangrijke dimensie ontnemen.
Zo eindigt deze recensie toch wel positief. En als je dan ook nog bedenkt dat Peter Robinson met Schijnbeeld ooit de prestigieuze Arthur Ellis Award for best Crime Novel won, geef ik dit boek toch maar drie sterren. Maar meer zeker niet.