Bad trip naar slavenarbeid op plantage

“Na zijn ontsnapping reed Eddie  door de duisternis weg van de farm. Af en toe had hij het idee dat hij zijn fantoomvingers langs zijn bovenbenen voelde strijken, maar boven zijn polsen bevond zich niets meer. De om het uiteinde van zijn armen gewikkelde badstof zat onder de donkere vlekken. Zijn moeder had het bloeden gestelpt met elektriciteitskabel.”

De eerste zinnen van deze roman zijn op z’n zachtst gezegd intrigerend. De proloog sleurt je met een ijltempo het verhaal binnen en de ellende die je op deze pagina’s voor de kiezen krijgt, zet de toon voor de rest van het boek, dat ondanks de zware thema’s luchtig blijft en niet pathetisch aandoet. Eddie weet het gebrek aan handen tot zijn sterkte te maken en staat later bekend als de ‘Handigerd zonder handen’ op het visitekaartje van zijn klusbedrijf. Alles lijkt op het eerste zicht goed te komen, maar je komt niet los van de vraag wat er op die farm gebeurd is, en aan welke trauma hij zijn handen verloor.

We keren vele jaren terug naar de jeugd van Darlene en Nat. De twee bouwen samen een leven op en krijgen een zoontje, Eddie. Nat is een vrijheidsstrijder voor gelijke kansen voor zwarten in de buurt, wat hem de vijandigheid en bedreigingen van blanken oplevert, een strijd die hij uiteindelijk met zijn leven moet bekopen. Als personage is Nat niet echt van belang, gezien hij enkel als katalysator dient voor de teloorgang van Darlene. Na zijn brute moord glijdt ze weg in verslaving, verwaarloost alles in haar leven en wordt totaal onberekenbaar. De negenjarige Eddie neemt de zorg voor haar op zich, maar betaalt daarvoor een zware prijs. De weinige kost die ze verdient als hoer gaat integraal naar drugs. Crack speelt een belangrijke rol in Aardse vruchten, zozeer dat James Hannaham ervoor koos deze drug, Scotty, een eigen stem te geven. Het levert een origineel vertelperspectief op, al is het even wennen aan het dialect en het gebrek aan aanhalingstekens in de dialogen.

De straten afschuimend naar geld voor een volgende hit, wordt Darlene gestrikt door een busje dat alcoholisten en verslaafden als haarzelf meevoert naar een plantage waar hun vast werk, een mooier leven en een vreugdevolle toekomst beloofd wordt. Te high om de rode vlaggen te herkennen, tekent Darlene een contract, niet wetende dat ze daarmee haar leven uit handen geeft en op een bad trip afstevent waar ze niet meer uitkomt. Op Delicious Foods, de naam van het bedrijf en de titel van het boek in oorspronkelijke uitgave, werken de arbeiders zich te pletter, en tegelijk steeds dieper in de schulden. De beschrijvingen van het werk en de omstandigheden op de farm zijn een knap staaltje misery porn. Na haar plotse verdwijning blijft de jonge Eddie bang en alleen achter en zoekt hij de onderwereld van Houston af op zoek naar zijn moeder, om uiteindelijk op dezelfde plek te belanden.

James Hannaham is journalist, docent creatief schrijven en performance kunstenaar. Hij debuteerde in 2010 met zijn roman God Says No, over de controversiële praktijk die homoseksuele geaardheid zou ‘genezen’. Aardse vruchten is zijn tweede roman en ook hier kaart hij ethische kwesties aan, zoals de ongelijkheid tussen blank en zwart, slavenarbeid en de menselijke prijs die we voor ons voedsel betalen. Hoewel deze thema’s na lezing zeker blijven hangen, doet het verhaal dit niet. De sfeer en spanning van het begin worden niet vastgehouden tot op het einde, waar de losse eindjes te snel aan elkaar geknoopt worden, wat eerder rommelig aandoet en uiteindelijk een remmend effect op de lezer heeft.