Man versus maatschappij
Samuel, communicatiemedewerker bij bedrijf Puntjes op de i, kampt met een hele resem sociale angsten zoals liftvrees ("sociale dwang die in ernst weinig onderdoet voor verkrachting in eigen huis"), of de angst om zijn buren tegen het lijf te lopen ("Bij mij moet je niet aankloppen als je suiker op is. Zet dan liever meteen een koevoet tussen de deur. Dan heb ik recht op noodweer"). Op de werkvloer zit hij de dag krampachtig uit, en heeft hij het liefst met niemand interactie. Door alles op te kroppen gaat hij naar eigen zeggen vanbinnen langzaam dood. Zelf weet hij best wel dat er met hem niet samen te werken valt, maar dat gevoel is in zijn ogen geheel wederzijds.
Via venijnige lezersbrieven die door de krant steeds afgewezen worden, laat hij zijn frustraties en opgekropte woede de vrije loop. Op die manier steekt hij de draak met zijn managers, hun hele vergadercultuur en de samenleving in het algemeen. In het weekend laat hij alle remmen los en gaat flink uit de bocht door zich laveloos te drinken. Met de komst van een briljante nieuweling op kantoor en een gênant incident in de kantine, slaan plots alle stoppen door en werkt hij zich onder invloed van drank en drugs compleet de dieperik in. Als gevaar voor zichzelf en zijn omgeving ontwaakt hij in een gesloten instelling, waar zijn alter ego Manuel als therapievorm showmodellen van IKEA-meubels in elkaar steekt. Maar ook daar kan hij zich niet onttrekken aan het keurslijf van de maatschappij. "De kliniek is slechts een kooi in een kooi. Breek ik eruit, dan kom ik weer in de samenleving die ‘gevangenis’ heet."
Steven de Jong (1981) is opinieredacteur bij NRC Handelsblad. In 2006 vroeg hij via brieven aan verschillende gemeenten en ministeries om situaties waarin de steeds mondiger wordende burger zich onredelijk opstelde. Zijn in 2008 gepubliceerde werk De lastige burger is een weergave van het levendige debat dat daaruit voortkwam. De Jong was tevens rechtbankverslaggever en organiseerde internetdebatten met lezers, ongetwijfeld een bron van inspiratie bij het schrijven van deze debuutroman Bezorgde burgers. Zijn stevige achtergrond in maatschappij- en gedragswetenschappen maakt dat hij heel secuur herkenbare situaties uit het kantoorleven weet te schetsen, een ijzersterk psychologisch profiel van zijn hoofdpersoon opgesteld heeft, en op ingenieuze wijze de angstcultuur op de werkvloer weergeeft. Met Samuel creëert hij een heel herkenbare persoon die bang is voor, maar vooral kwaad is op de maatschappij. Ondanks zijn veelvuldige uitspattingen behoudt hij de sympathie van de lezer, wat een kunst op zich is.
Bezorgde burgers is heel intens geschreven en de opdeling in korte anekdotische alinea’s is een goede manier om de nodige adempauzes in te lassen. Het kost echter toch nog vaak moeite om bij de les te blijven. De valkuil van het genre dat de overpeinzingen van de hoofdpersoon boven een plot verheft, is dat er geen drijvende kracht meer is die de lezer voortstuwt. Je wordt voortdurend op een zijspoor gezet van vaak nietszeggende gedachten die op elkaar en de omstandigheden voortbouwen en zo de roman moeten dragen. De vergelijking met het werk van Herman Brusselmans (er wordt in het boek zelfs even gerefereerd naar diens debuut De man die werk vond) is onvermijdelijk. De Jong perst vooral erg veel info op elkaar, en hoewel die vaak spitsvondig en scherp is, is trop soms gewoon te veel. Het telkens focussen om de draad terug op te pikken is vermoeiend en maakt dit geen boek om in één keer uit te lezen.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Bie Helena
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
