Man versus maatschappij
Samuel, communicatiemedewerker bij bedrijf Puntjes op de i, kampt met een hele resem sociale angsten zoals liftvrees ("sociale dwang die in ernst weinig onderdoet voor verkrachting in eigen huis"), of de angst om zijn buren tegen het lijf te lopen ("Bij mij moet je niet aankloppen als je suiker op is. Zet dan liever meteen een koevoet tussen de deur. Dan heb ik recht op noodweer"). Op de werkvloer zit hij de dag krampachtig uit, en heeft hij het liefst met niemand interactie. Door alles op te kroppen gaat hij naar eigen zeggen vanbinnen langzaam dood. Zelf weet hij best wel dat er met hem niet samen te werken valt, maar dat gevoel is in zijn ogen geheel wederzijds.
Via venijnige lezersbrieven die door de krant steeds afgewezen worden, laat hij zijn frustraties en opgekropte woede de vrije loop. Op die manier steekt hij de draak met zijn managers, hun hele vergadercultuur en de samenleving in het algemeen. In het weekend laat hij alle remmen los en gaat flink uit de bocht door zich laveloos te drinken. Met de komst van een briljante nieuweling op kantoor en een gênant incident in de kantine, slaan plots alle stoppen door en werkt hij zich onder invloed van drank en drugs compleet de dieperik in. Als gevaar voor zichzelf en zijn omgeving ontwaakt hij in een gesloten instelling, waar zijn alter ego Manuel als therapievorm showmodellen van IKEA-meubels in elkaar steekt. Maar ook daar kan hij zich niet onttrekken aan het keurslijf van de maatschappij. "De kliniek is slechts een kooi in een kooi. Breek ik eruit, dan kom ik weer in de samenleving die ‘gevangenis’ heet."
Steven de Jong (1981) is opinieredacteur bij NRC Handelsblad. In 2006 vroeg hij via brieven aan verschillende gemeenten en ministeries om situaties waarin de steeds mondiger wordende burger zich onredelijk opstelde. Zijn in 2008 gepubliceerde werk De lastige burger is een weergave van het levendige debat dat daaruit voortkwam. De Jong was tevens rechtbankverslaggever en organiseerde internetdebatten met lezers, ongetwijfeld een bron van inspiratie bij het schrijven van deze debuutroman Bezorgde burgers. Zijn stevige achtergrond in maatschappij- en gedragswetenschappen maakt dat hij heel secuur herkenbare situaties uit het kantoorleven weet te schetsen, een ijzersterk psychologisch profiel van zijn hoofdpersoon opgesteld heeft, en op ingenieuze wijze de angstcultuur op de werkvloer weergeeft. Met Samuel creëert hij een heel herkenbare persoon die bang is voor, maar vooral kwaad is op de maatschappij. Ondanks zijn veelvuldige uitspattingen behoudt hij de sympathie van de lezer, wat een kunst op zich is.
Bezorgde burgers is heel intens geschreven en de opdeling in korte anekdotische alinea’s is een goede manier om de nodige adempauzes in te lassen. Het kost echter toch nog vaak moeite om bij de les te blijven. De valkuil van het genre dat de overpeinzingen van de hoofdpersoon boven een plot verheft, is dat er geen drijvende kracht meer is die de lezer voortstuwt. Je wordt voortdurend op een zijspoor gezet van vaak nietszeggende gedachten die op elkaar en de omstandigheden voortbouwen en zo de roman moeten dragen. De vergelijking met het werk van Herman Brusselmans (er wordt in het boek zelfs even gerefereerd naar diens debuut De man die werk vond) is onvermijdelijk. De Jong perst vooral erg veel info op elkaar, en hoewel die vaak spitsvondig en scherp is, is trop soms gewoon te veel. Het telkens focussen om de draad terug op te pikken is vermoeiend en maakt dit geen boek om in één keer uit te lezen.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Bie Helena
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
