Het verdriet van Colombia
"Ik weet niet meer wanneer het besef rees dat het verleden van mijn land ongrijpbaar en ondoorzichtig voor me was, een duister gebied, en ik herinner me ook niet op welk moment precies al wat tot dan toe betrouwbaar en voorspelbaar was geweest (…) donkere hoeken kreeg waaruit bij de geringste onachtzaamheid de gruwelijkste monsters tevoorschijn sprongen."
Juan Gabriel Vásquez (1973) is een van de bekendste Latijns-Amerikaanse auteurs van dit moment, vooral gekend om zijn boek Het geluid van vallende dingen (2011) over de Colombiaanse drugshandel. In 2014 won hij daarmee als eerste Latijns-Amerikaanse schrijver de International IMPAC Dublin Literary Award. In een interview zei hij ooit: ‘Romans openen ruimte voor discussie, voor andere of nieuwe perspectieven op de werkelijkheid’, en die waarheid heruitvinden is precies wat Vásquez doet in zijn vuistdikke roman De vorm van ruïnes.
Als uitgangspunt neemt hij twee schijnbaar ongerelateerde politieke misdaden uit het verleden om het hedendaagse Colombia te beschrijven. Hij tracht de raakpunten tussen de moord op politicus en volksheld Jorge Eliécer Gaitán in 1948 en die op generaal Rafael Uribe Uribe in 1914 in kaart te brengen, en schuwt ook de vele samenzweringstheorieën hierrond niet. Zijn onderzoek is zo uitgebreid gedocumenteerd dat zelfs de link naar de moord op John F. Kennedy volkomen aannemelijk is. Het toont uitstekend aan dat geschiedenis vaak subjectief is, afhankelijk van wie deze vertelt. Zelf groeide Vásquez op ten tijde van het narcoterrorisme, tussen het geweld en de vele bomaanslagen. Het licht dat hij op het turbulente verleden van Colombia laat schijnen, wordt door dit autobiografische element nog tastbaarder.
Via een bevriende dokter komt Vásquez in contact met Carlos Carballo. Zowel dokter Benavides, wiens vader destijds de autopsie op Gaitán uitvoerde, als Carballo zijn gefascineerd door beide moorden. Door toeval komen enkele artefacten (een stuk ruggenwervel van Gaitán, en de schedel van Uribe Uribe) in Vásquez’ handen. Deze relikwieën doen vermoeden dat de officiële feiten rond de moorden toch niet helemaal waarheidsgetrouw zijn, en verschillende samenzweringstheorieën rond de moord op Gaitán worden onderzocht. In de tweede helft komt Vásquez via de notities en het naslagwerk van Carballo op het spoor van de moord op Uribe Uribe. Door de ogen van Marco Tulio Anzola, de man in 1914 belast werd met het parallelle onderzoek op de moord, krijgen we de gebeurtenissen uit eerste hand mee. Dit stuk is veel intenser geschreven, en het verlies van Vásquez als verteller doet de aandacht ietwat verslappen. Niettemin zijn de bronnen die hij hier aan het licht brengt fascinerend.
Voor Vásquez, die ten tijde van zijn onderzoek naar de moord op Gaitán net vader werd van twee dochtertjes, is het begrip erfenis van groot belang. De geschiedenis van een land is immers bepalend voor ons eigen wereldbeeld, en het feit dat zijn dochters niet zullen loskomen van de nalatenschap van geweld is hard.
De vorm van ruïnes vermengt verschillende genres. Zo zijn er stukken die lezen als een roman, andere als een autobiografie, of een politieonderzoek met historische elementen; het geheel is vooral een zeer interessant boek over de recente geschiedenis van Colombia. Vásquez beheerst als geen ander de kunst om in een enkele zin een verhaal neer te zetten. De vorm van ruïnes gaat in je kleren zitten, en er is maar één manier om naar zo’n werk te kijken dat je meer dan 500 pagina’s in de ban houdt: met diep respect.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Bie Helena
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
