Onweerstaanbaar

In 1999 brak de Amerikaanse schrijfster Lily King door met haar debuut The Pleasing Hour, waarvoor ze de Barnes and Noble Discover Award ontving. Ook haar volgende romans vielen steevast in de prijzen. Euforie, de vierde roman van haar hand, sleepte zowel de Kirkus Award for Fiction als de New England Book Award for Fiction in de wacht, en is terecht een meesterwerk te noemen.

Euforie schetst een kleurrijk portret van drie jonge antropologen die elkaar tijdens het interbellum in het toenmalige Nieuw-Guinea ontmoeten, waarna hun levens een andere wending nemen. Het is los gebaseerd op een korte periode uit het leven van Margaret Mead, haar toenmalige echtgenoot Reo Fortune en Gregory Bateson. In een interview vertelt King hoe ze het schrijven van haar derde boek onderbrak omdat ze zo gebeten was door de biografie over deze feministe avant-la-lettre. Het resultaat is een gelaagde en intrigerende roman over wedijverende wetenschappers tegen de achtergrond van de woeste rimboe van Nieuw-Guinea, en een eerbetoon aan een van de pioniers van de culturele antropologie.

Andrew Bankson leeft reeds enkele jaren in de schaduw van zijn te vroeg gestorven broers temidden van de Kiona-stam in Nieuw-Guinea. Na een mislukte zelfmoordpoging klampt hij zich wanhopig vast aan twee collega’s die zijn pad kruisen. Antropologe Nell Stone en haar kersverse echtgenoot Fen zijn net ontkomen aan het schrikbewind van de Mumbanyo-stam, en zoeken een nieuw studieobject. Andrew brengt enige tijd met het koppel door en valt als een blok voor Nell, waarop hij ze naar het Tam-volk, op een dagvaart van zijn woonst brengt. Nell doet er onderzoek naar rollenpatronen in de primitieve gemeenschap terwijl haar harde en neerbuigende echtgenoot Fen er zijn eigen agenda en obsessie op nahoudt. Door de ogen van Andrew en via dagboekfragmenten van Nell ontvouwt zich een complexe driehoeksverhouding tussen de antropologen die elk op hun manier streven naar het bezitten van kennis, macht en uiteindelijk elkaar.

Euforie schetst een interessant beeld van de begindagen van de culturele antropologie en zijn valkuilen en stelt geregeld de wetenschappelijke objectiviteit in vraag. King laat haar personages worstelen met de stelling of alle cultureel-wetenschappelijk onderzoek niet in essentie zelfonderzoek is, en werpt tevens vragen op omtrent relaties en in hoeverre je echt in staat bent een ander te doorgronden. Ze schrijft genuanceerd over liefde en wetenschap, en bezit de gave om de lezer met een minimum aan woorden helemaal in te palmen. Euforie is een parel van ongeziene rijkdom die smeekt om een tweede lezing. Schitterend en meeslepend tot na het noodlottige einde.