Genuanceerde roman over het moederschap in al zijn vormen

“Na een brand is de grond vruchtbaarder en kunnen er allemaal nieuwe dingen op groeien. Mensen zijn ook zo. Ze beginnen opnieuw. Ze vinden wel een manier.”

Shaker Heights, een idyllisch stadje in Ohio, is de achtergrond waarop het wel en wee van twee gezinnen geportretteerd wordt. Talloze regeltjes en wetten houden de façade van perfectie van deze plek in stand. Zo ligt vast hoe lang het gras mag zijn, wordt de kleur van de huizen afgestemd op de andere, wordt het vuilnis langs de achterkant van de huizen opgehaald om het straatbeeld niet te verstoren, etc. Oorspronkelijk gesticht volgens het utopische idee dat orde en regels de sleutel tot harmonie zijn, is Shaker Heights in de eerste plaats een plek die de bewoners tegen de wereld beschermt. Aan deze illusie komt snel een einde nadat Mia en haar dochter Pearl hun intrek nemen in een huurhuisje van de familie Richardson en hun levens elkaar steeds verder gaan beïnvloeden.

De Amerikaanse Celeste Ng (1980) verraste de literatuurwereld in 2014 met haar bijzonder goed ontvangen debuut Wat ik nooit eerder heb verteld, dat verschillende prijzen won. Haar korte verhalen en essays werden onder meer in The New York Times gepubliceerd. In de jaren ’90 woonde Ng zelf in Shaker Heights en ze koos voor haar tweede roman Kleine brandjes overal dan ook dezelfde setting.

Mia is kunstenares en maakt elk van haar projecten graag in een nieuwe omgeving, waardoor zij en haar dochter Pearl een nomadisch bestaan leiden. Na tientallen verhuizingen is het dan ook de bedoeling om zich voor het eerst in een stadje te settelen. Ze huren de bovenverdieping van een huis van de welgestelde familie Richardson. Pearl sluit al snel vriendschap met Moody, een van de tieners uit het gezin. Ondanks hun compleet verschillende levenswijze, overigens voer voor talloze discussies, raakt Pearl steeds meer in de ban van hun fascinerende wereld. Terwijl zij dweept met haar nieuwe vrienden vindt Izzy, de jongste dochter en het buitenbeentje van de Richardsons in Mia eindelijk een verwante geest, wat voor een vreemde nieuwe dynamiek in beide gezinnen zorgt. Een voogdijzaak zal uiteindelijk de hechte gemeenschap in twee kampen verdelen, en ook binnen de gezinnen ontstaat een kloof. Het rijke adoptiekoppel is immers bevriend met de Richardsons terwijl de biologische moeder, een Chinese immigrante, een vriendin van Mia is.

Celeste Ng stopt heel veel verhaallijnen in haar boek en slaagt er niet in om deze allemaal uit te werken. Naast de losse eindjes is het ook jammer dat ze haar eigen moraal nogal sterk doordrukt en je als lezer dus voorgekauwd krijgt hoe je over situaties en personages hoort te denken. Zo wegen de fouten uit het verleden van Mia veel minder zwaar door dan die van Elena en is duidelijk dat de non-conformistische levensstijl van Mia Ng’s voorkeur geniet boven de veilige en materialistische wereld van de Richardsons.

Niettemin neemt Ng uitgebreid de tijd om haar karakters uit te werken, waarmee ze tot haarfijne psychologische portretten komt waarin niemand louter zwart-wit is. Elk verhaal heeft steeds verschillende kanten en die weet ze uitstekend weer te geven. Hoewel het einde reeds een gegeven is, wordt er nauwgezet naartoe gewerkt, waardoor de opgebouwde spanning langzaam onder je huid kruipt. Getuige van het psychologisch inzicht van de schrijfster zijn ook de observaties over het moederschap in zijn vele vormen. Kleine brandjes overal is een verrassende tweede roman met veel nuances.