Storm in een glas water
Ondanks het feit dat Michel Houellebecq in zijn literaire oeuvre doelbewust tegen eenieders schenen schopt, is hij een van Frankrijks meest gelezen en vertaalde auteurs. Zijn romandebuut verscheen in 1994, maar hij brak in 1998 definitief door met Elementaire deeltjes. In zijn werk moeten vooral het feminisme, de islam, het vrijheidsdenken na mei ’68 en de westerse consumptiemaatschappij eraan geloven. De kerngedachte van Houellebecqs succesformule is reeds te vinden in zijn essay Rester vivant uit 1991. "Elke samenleving heeft haar zwakke punten, haar wonden. Leg je vinger op de wond, en druk goed hard. Spit de onderwerpen uit waarover niemand wil horen." Provoceren is zijn tweede natuur, en het behoeft dan ook geen betoog dat ook Onderworpen een omstreden roman is.
We staan aan de vooravond van de Franse presidentsverkiezingen in 2022. François, professor literatuur aan de Sorbonne, heeft na zijn promotieonderzoek over het werk van auteur Joris-Karl Huysmans zijn levenswerk en tevens zijn intellectuele hoogtepunt achter de rug. De man is een leeg vat, niet in staat een langdurige relatie in stand te houden, lichamelijk aan het aftakelen en behoorlijk levensmoe. Wat hem rest op menig eenzame avond is een magnetronmaaltijd en internetporno.
Naarmate de verkiezingen dichterbij komen, wordt de sfeer allengs grimmiger. Niet enkel in Frankrijk, maar in heel West-Europa lijkt een burgeroorlog op til. Onrust mondt uit in rellen, en verschillende bevolkingsgroepen vluchten massaal naar het buitenland om aan de dreigende ramp te ontkomen. Wanneer de Moslimbroederschap de overwinning behaalt, zijn het vooral de vrouwen die onder het islambewind van president Mohammed Ben Abbes in de klappen delen. François houdt er immers gedachten op na die ettelijke feministen tegen de haren zal instrijken. Zo steekt hij niet onder stoelen of banken dat hij stemrecht voor vrouwen, dezelfde studies, of het uitoefenen van dezelfde beroepen als mannen in wezen geen goed idee vindt. Het bevalt hem dan ook prima dat het patriarchaat in ere wordt hersteld, en de vrouw haar 'rechtmatige positie' aan de haard terugkrijgt. Zijn pleidooi voor de zogenaamde 'stoofpotjesvrouw' is uiterst vermakelijk. "Het lijdt geen twijfel dat er, toen de vrouw nog zelf haar groenten kocht en schilde, haar vlees klaarmaakte en haar stoofpotjes urenlang liet sudderen, zich een liefdevolle, voedende relatie kon ontwikkelen." Ze moet daarenboven ook nog eens in staat zijn, "om op gezette tijden in een hoer te veranderen". Moslima’s worden de hemel in geprezen en zowaar met paradijsvogels vergeleken, waar westerse vrouwen afgerekend worden op het feit dat ze na een werkdag "elk idee van verleiding laten varen en zich omkleden in losse, vormeloze kleren".
Nu Frankrijk in sneltempo islamiseert, worden we haast terug naar een vorig tijdperk gekatapulteerd. Pogingen tot het bekeren van François worden afgewisseld met racistische opmerkingen en continue aanvallen op de tot zelfmoord gedoemde, uitgeholde westerse samenleving. En hier begint het verhaal te stokken. Houellebecq verliest zich in oeverloze politieke discussies en filosofische reflecties. In acht genomen dat de auteur louter provoceren en het uitlokken van een mediastorm voor ogen heeft, is deze opzet zeker geslaagd. Je kunt je echter niet van de indruk ontdoen dat de heisa rond dit boek een storm in een glas water is. Los van het beladen uitgangspunt heeft deze roman inhoudelijk niet bijzonder veel te bieden. Onderworpen leest aangenaam en zal ongetwijfeld aan iedereen een sterke reactie uitlokken, maar of dat nu een doorslaggevende reden is om aan deze roman te beginnen, kun je beter voor jezelf uitmaken.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Bie Helena
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
