Kunst en treurigheid

"En omdat mijn kleine wereld stukje bij beetje uit elkaar valt, lijkt het heel toepasselijk dat de dieren erin ook doodgaan."

De 25-jarige Frankie werkte tot voor kort in een kunstgalerij wanneer een depressie haar leven binnensluipt. Ze zondert zich af in de leegstaande bungalow van haar overleden grootmoeder en vindt haar daar in alles terug. Geïsoleerd op een heuvel in de wijde natuur trekt ze erop uit en fotografeert de dode dieren die ze tegenkomt. Elk van de tien hoofdstukken is dan ook vernoemd naar een van die dieren. Tijdens haar wandelingen mijmert ze over het verleden en associeert ze gedachten en situaties met bestaande kunstwerken.

De Ierse Sara Baume (1984) is kunstenares van opleiding. In haar korte literaire carrière sleepte ze intussen maar liefst zes prijzen in de wacht. Haar diepe liefde voor kunst komt duidelijk tot uiting in haar tweede roman Zevenduizend eiken. De oorspronkelijke titel, A line made by walking, is een kunstwerk uit 1967 van een grasveld waaruit uit een pad gesleten is door mensenvoeten. Vertaalster Lette Vos koos voor de titel ook een kunstwerk. Zevenduizend eiken is een kunstproject gestart in 1982 dat tot doel had om 7000 eiken te planten in Kassel en vandaag is overgenomen in talloze landen. Doorgaans wil je het lezen van een roman liever niet onderbreken, maar in dit geval is het een meerwaarde om de vele kunstwerken die besproken worden op te zoeken; ze geven verdieping en maken het lezen van dit boek een bijzondere beleving.

Baume toont zich een uitstekend auteur gezien ze haar hele boek moeiteloos laat dragen door één protagonist. Het geheel is fragmentarisch en beschouwend, maar dat boet op geen enkel moment in aan leesplezier. Zevenduizend eiken is een lange ode aan de schoonheid van de natuur. Ook in haar treurigheid vindt Frankie een zekere schoonheid terug. Zo verzamelt ze bijvoorbeeld alle roerstokjes die ze in een koffiezaak krijgt, ondanks haar expliciete vraag naar melk noch suiker. Ze bewaart ze om er ooit een kunstwerk aan te wijden dat het niet-luisteren van mensen uitdrukt. Het boek is doorspekt met talloze mooie associaties waarvoor Baume alle lof verdient. Ze geeft het leven met een depressie uitstekend weer zonder dat dit haar boek deprimerend maakt en slaagt in dat bijzondere evenwicht van luchtig en tegelijk heel realistisch.

“Ik houd mezelf voor dat als ik maar blijf eten, slapen, douchen en fietsen en om de avond bel en op een emotioneel stabiele toon over emotioneel stabiele onderwerpen praat, dat ze dan niet merkt hoe dood ik eigenlijk al ben.”

Soms weet je al na enkele pagina’s dat je met een parel van een boek te maken hebt. De poëtische taal van Zevenduizend eiken trekt je niet alleen meteen het verhaal binnen, het houdt je ook moeiteloos vast tot op het einde. En dan zijn vijf sterren niet genoeg.