Meer dan 6,3 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Lezersrecensie

Catharina

Boekenpearls76 08 april 2025
Recensie van:
Catharina
Auteur :
Frank Krake
Hengelo, (1968) is ondernemer en schrijver van meerdere succesvolle boeken, van De grootste bankoverval aller tijden tot Hannelore en De laatste getuige. Zijn meest recente boek, De verzetsman en de voetbalheld, verscheen vorig jaar. Voor Catharina deed Krake research in vele archieven, onder andere dat van Auschwitz en Yad Vashem. Ook bezocht hij samen met Clarence zijn geboorteplek in Kamp Westerbork.
Wijze van lezen:
Recensie-exemplaar ontvangen van uitgeverij Achtbaan en Frank Krake in ruil voor mijn recensie en deelname aan de door mij georganiseerde leesclub met Wijna Wagenaar, Anne Swart en Nathie leest.
Tevens ben ik voor de provincie Fryslân de ambassadeur van dit boek.
Uitgeverij: Achtbaan
Uitgeverij Achtbaan is een jonge en dynamische uitgeverij die zich richt op de meest bijzondere verhalen die rondzwerven in deze wereld. Alleen het genre non-fictie en zijn varianten komen daarvoor in aanmerking. Uitgeverij Achtbaan is volledig onafhankelijk en een tikje eigenzinnig. Het verhaal staat altijd centraal.
Genre: non-fictie
Cover en flaptekst:
De cover nodigt mij uit tot lezen. De vrouw met haar baby maakt mij nieuwsgierig. Wie zijn zij? De tekst over Eichmann is heftig maar maakt ook dat je het verhaal direct wil lezen. De extra informatie wat voor soort verhaal het is en over wie is informerend en tegelijkertijd hartverscheurend. De foto op de achterflap waarbij de oude man, die eens de baby op de cover was Frank Krake aankijkt (dezelfde pose op de voorkant) maakte voor mij dat de jaren tussen beide foto's voorbij vloog. En dat ook ik de opgegroeide baby in de ogen keek terwijl hij zijn levensverhaal vertelt aan Frank Krake.
Wat mij als eerste opviel was niet de tekst maar de foto. Clärance die van baby is opgegroeid tot man en praat met auteur Frank Krake. De wagons op de achtergrond maken het beeld ook hartverscheurend heftig. Laten me visualiseren in beeld en geluid wie daar ingestopt werden. De deuren die dichtgedaan worden. Als een echo in de tijd. De tekst is informerend, intens, hartverscheurend maar tegelijkertijd ben ik ook nieuwsgierig naar het verhaal. Hoe verschrikkelijk ook. Voor mij is het belangrijk dat men blijft lezen over dit verleden. Zodat de mensen die het zelf niet meer kunnen vertellen toch voor altijd herinnerd blijven. De combinatie tekst en foto maakt het voor mij nog tastbaarder.
Quote:
Dit vind ik het mooiste fragment, indrukwekkend en me rakend tot op het bot:
Maar al snel na het uitbreken van de oorlog waren er geen Joodse artiesten meer gewenst op het podium, volgens de uitgevaardigde verordening stelden de nazi’s daar duidelijk geen prijs op. Het werd al snel veel erger en uiteindelijk belandde Catharina in Kamp Westerbork. Nadat ze daar bevallen was van haar zoon Clarence, deporteerden kampcommandant Gemmeker en zijn trawanten haar man Jacques naar Sobibor. Vanaf dat moment stond Catharina er alleen voor met haar baby. Het laatste briefje van Jacques liet niets aan duidelijkheid te wensen over:
Doe wat nodig is om jezelf én onze zoon te redden.
Catharina gaat daarna dansen in het kampcabaret, voor volle zalen gevuld met gevangenen en met op de voorste rij steevast commandant Gemmeker met zijn nazi-vriendjes. Breslauer, de kampfotograaf, legt de revue, genaamd Humor und Melodie, vast op de gevoelige plaat (zie openingsafbeelding, red.).
En terugkomend op het door mij gekozen fragment: vreselijk hoe een jonge vader voor altijd gescheiden wordt van zijn pasgeboren zoon. Zo verdrietig dat een zoon en zijn vader elkaar nooit bewust gekend hebben. Gruwelijk. En doordat het boek ook foto's bevat wordt het allemaal nog echter, dringt het nog dieper door en zet je nogeer vast op je netvlies.
Mooie tekst:
Dit boek tilt op van de mooie teksten die zich een weg banen naar je ziel en hart waar ze voor altijd blijven.
Het verhaal:
De beeldschone Catharina Brücker is de oudste dochter van een succesvolle Joodse kleermakersfamilie uit Rotterdam. Al op jonge leeftijd leren zij en haar broer en zussen om zelfstandig te zijn en hun eigen toekomst te bepalen.
Dat wordt onmogelijk gemaakt als de oorlog uitbreekt. Hun Joodse afkomst zorgt ervoor dat de nazi’s de jacht op de Brückers openen. Die laten zich echter niet zomaar oppakken en vechten voor hun leven. Ze duiken onder, ontsnappen na arrestaties, belanden in verschillende concentratiekampen en doorstaan de ontberingen van de Hongerwinter.
Als de zwangere Catharina toch wordt gearresteerd en afgevoerd naar Westerbork begint haar eigen strijd om te overleven. Ze vecht voor haar baby. Kleine Clarence wordt geboren in het concentratiekamp, waar zijn vader hem nog één keer mag zien voor zijn deportatie naar Sobibor. ‘Doe alles om jezelf én onze zoon te redden’ schrijft hij in zijn afscheidsbrief.
Daar geeft Catharina gehoor aan. Ze gaat als showgirl dansen in het beroemde kampcabaret. Ieder dinsdagavond een voorstelling met SS-ers op de voorste rij, terwijl diezelfde ochtend duizenden Joden in de trein naar Auschwitz zijn afgevoerd. Als ze wordt verraden wacht het onvermijdelijke. Totdat ze wordt gered van de gaskamers door een SS-er…
Mijn leesbeleving:
Ikzelf leerde de auteur Frank Krake nadat ik Hannelore, het meisje uit de sekte gelezen en gerecenseerd had. De combinatie foto's en tekst vond ik indrukwekkend, maakte het verhaal nog beeldender en het tilde de tekst naar een hoger niveau. Ook las ik De ramp ondernemer, De grootste bankoverval aller tijden, Menthol, De verzetsman en de voetballer. Rood bloed en De laatste getuige las ik nog niet. De laatste getuige had ik uit de bibliotheek geleend maar doordat ik door de NAH niet snel lees moest dit boek weer terug.
Doordat ik beelddenker ben zit ik snel in een verhaal. In dit boek vond ik de proloog gelijk al indrukwekkend. Voor mij voelde het dat ik naast Catharina liep, naast haar zat in het kamertje bij Yehudit. Ook hoofdstuk 1 nam me gelijk mee aan de arm in de belevingswereld van Moses.
Mijn fascinatie voor De Tweede Wereldoorlog begon al op jonge leeftijd. Ik geloof dat ik een jaar of 12 was toen ik het dagboek van Anne Frank las. Sindsdien voelt het alsof Anne in gedachten met mij meereist. Ook bezocht ik met mijn ouders en zusje Het Anne Frank huis in Amsterdam. Ook dat vond ik zeer indrukwekkend.
Boeken die ik las over de Tweede Wereldoorlog: De fotograaf van Auschwitz van Luca Crippa en Maurizio Onnis, De grootste bankoverval aller tijden van auteur Frank Krake, Het meisje uit het ghetto, Hannah Goslar, ’t Hooge Nest van Roxane van Iperen, De vergeten spionne van Sarah Steele, Het huis in Parijs van Natasha Lester om maar een paar te noemen.
Het boek Catharina is uniek omdat het een combinatie is van tekst en foto’s én het verhaal is waargebeurd. Dat betekent niet dat fictieboeken minder indrukwekkend of beklemmend zijn.
Maar het idee dat dit echte mensen is overkomen maakt veel gevoelens los van melancholie, verslagenheid, verdriet, onmacht maar ook woede omdat er destijds gepoogd is een bepaald ras mensen uit te roeien. Is niet iedereen een parel in Gods hand?
Ik vind de schrijfstijl van Frank heel beeldend en tevens filmisch. Dit wordt nog versterkt door de vele foto's die de tekst naar een nog hoger niveau tillen. Alle personen in dit boek kwamen op een gedetailleerde manier voor mijn ogen tot leven en vertelden hun verhaal.
Personages zijn het niet want ze hebben werkelijk bestaan en sommige leven uiteraard nog steeds. Maar doordat Clärance zijn levensverhaal liet optekenen door Frank Krake hebben alle personen hun verschijning en hun stem teruggekregen en kregen zij een podium om zich aan de wereld te tonen. Dat maakt het allemaal zo ingrijpend, hartverscheurend en indrukwekkend. Opdat wij nooit vergeten.
Frank Krake heeft mij met dit verhaal ongelooflijk diep geraakt. De blinde woede jegens Joden, het opjagen, koloniseren en afhandelen van het "probleem" is ook in dit verhaal hartverscheurend verwoord. Tastbaar in gevoelens en gedachten. En vooral dat waargebeurde raakte mij diep. Het verkillende idee dat zo'n oorlog ook nu nog ons land zou kunnen verlammen. Ook vandaag de dag worden er oorlogen die ook best wel dichtbij komen. Ik houdt mijn hart vast dat er geen derde wereld oorlog uitbreekt.
Ik kijk nog precies hetzelfde naar het onderwerp holocaust, Tweede Wereld oorlog: het was alles vernietigend, mensonterend, families uiteengerukt verscheurend of gewoon hele families die een enkele reis naar de hel op aarde maakten en niet terug keerden. Hoe kan haat zo diep wortelen en zovelen beïnvloeden zodat een vreselijk vernietigingsmechanisme in gang gezet kon worden? Angstaanjagend vind ik dat ook na het lezen van dit boek nog steeds.
Ik vind het zelf heel moeilijk om me te verplaatsen, naar het gevoel te gaan, terug in de tijd naar De Tweede Wereldoorlog. Zou ik bang zijn en me terugtrekken in mijzelf? Zou ik boos zijn en tegendraads en dwars zijn tegen al het onrecht, alle nieuwe regels? Zou ik apathisch en verlamd zijn in shock niet langer in staat tot leven? Zou ik me aansluiten bij het verzet om een zichtbare daad van afkeer te tonen? Zou ikzelf moeten onderduiken of zou ik onderduikers hebben?
Of zou ik, in de illusie om genoeg geld en voedsel te hebben, collaboreren met de vijand. Ik kan me niet een voorstelling maken hoe ik zou denken, voelen en doen als ikzelf een SS’er was. Zou ik blind en gevoelloos orders opvolgen? Of zou ik doordrenkt raken met gevoelens van schuldig voelen, afschuw over gepleegde niet omkeerbare daden?
Het gesprek met achtjarige dochter Femke hierover vond ik intrigerend. Interessant. Maar ook reflecterend en direct. Het raakt je tot diep in je identiteit, je gevoel, je gedrag je hele levenswijze. Welke waarden zijn van belang om de oorlog te overleven?!
De leesclub vond ik interessant. Ook om van iedereen de diverse interpretaties van het boek te horen. De benadering en beantwoording van de vragen.
Mijn mening:
Ik geef 5 sterren.
Opnieuw ben ik diep geraakt door een boek van Frank Krake. Wat een ongelooflijk schrijftalent heeft hij. Wat heb ik een diep respect voor hem dat hij zoveel research doet voordat hij überhaupt een verhaal op papier zet. De combinatie tekst en foto’s vind ik uniek. Bovendien wordt het verhaal daarmee nog echter. Ook de te scannen Qr code voorin het boek draagt hieraan bij.
Het feit dat ik ambassadeur ben voor het boek Catharina heeft er niet voor gezorgd dat dit boek 5 sterren krijgt. Dat zijn toch echt de beeldende en filmische schrijfstijl, de indrukwekkende en hartverscheurende levensverhalen in dit boek. En omdat het personen en omstandigheden betreft die echt geleefd hebben en waargebeurd zijn maakt dat het allemaal nazindert en resoneert in mijn psyche en lijf.
Ik heb diverse lokale media benaderd over dit boek maar nog niets vernomen. Ook de school van mijn dochter heb ik het boek als les tip gegeven. Ook heb ik het Fries Verzetsmuseum benaderd. Tevens flyer ik nog dagelijks met de boekenleggers en boekjes van het boek. Ik vind het een geslaagde missie om ambassadeur voor een boek te zijn. Temeer omdat het in eigen beheer wordt uitgegeven waardoor er niet automatisch veel reclame gemaakt kan worden. Dit idee werkt. Ik heb veel gehad aan de steun van Frank Krake en Samen Lezen Is Leuker gehad. Zij hebben mijn zelfvertrouwen mee helpen vinden en mij vleugels gegeven. Ik voelde me gedragen en veilig. Ook de hier onderstaande genoemde dames hadden dat effect op mij. Hartelijk dank daarvoor!
De gedachten over het boek van de dames die meededen aan de leesclub rondom het boek Catharina.
Wijna Wagenaar:
Wat mij diep raakte is het complete plaatje , hoe of mensen gewoon werden opgeruimd gelijk nu bv een stal met kippen of andere dieren die vogelgriep of een andere besmettelijke ziekte hebben .
En dan het stukje over de angst van SS- ers voor Tyfus of TBC die mogelijk van de kleermakers zou komen .
Daar word je toch woest van .
Wat een hypocriet zootje .
En hoe er in alle ellende ook meevoelende mensen zijn die proberen om te helpen met voedsel , en een baan zoals Richard overkwam met de betonmixinstallatie .
Er schuilt toch goedheid in sommige mensen , alle kleine beetjes helpen je dan weer een stukje verder om in leven te blijven .
Ze geven je hoop!
Ik kijk niet anders tegen alles aan , heb al vele gruwelijke verhalen gelezen .
Vind het nog steeds vreselijk schrijnend voor alle slachtoffers van de oorlog .
Dan te bedenken dat het nu zo weer kan gebeuren .
Nathie leest:
Het boek van Frank Krake heeft me enorm geraakt. De manier waarop het is geschreven, in combinatie met de toevoeging van foto's, maakt het verhaal zo levensecht dat het echt tot nadenken stemt.
Anne Swart:
Frank Krake heeft mij het eerste gedeelte enorm geraakt. Dat Catharina nog nooit na 1945 over de schilderijen had gesproken. Het is herkenbaar dat mensen er niet over spreken. Elk woord dat de auteur heeft geschreven heeft mij diep geraakt. Ook de foto's maken het helemaal af. Door de foto's komt het geschrevene nog dichterbij. Het raakt je .


Reageer op deze recensie

Meer recensies van Boekenpearls76