Intense, aangrijpende, beklemmende roman

In januari 2025 debuteerde Saskia Habraken met haar roman Slapen zonder slangen bij Godijn Publishing. In haar roman die ook geschikt is voor de Young Adult doelgroep verweeft Saskia fictie met autobiografische elementen. Uitgever en auteur organiseren een blogtour en vandaag deel ik met jullie wat ik van het verhaal met de bijzondere titel en cover vind...

Leuk weetje; In slapen zonder slangen combineert Saskia autografische elementen met fictie.

Slapen zonder slangen is opgebouwd in 3 delen, die per deel een tijdsvlak van ongeveer 1 jaar vertegenwoordigd van 1997 tot en met 2000. Het verhaal bestaat uit 45 korte hoofdstukken geschreven vanuit hoofdpersonage Jitta Terheijde en begint met een versje om vervolgens van start te gaan met een verdrietige, treurige en wanhopige proloog, je vraagt je af waar het verhaal heen gaat?

Saskia Habraken heeft een aangrijpende vertellende schrijfstijl, op meeslepende en invoelende wijze neemt zij de lezer mee in de belevingswereld van een tienermeisje, die tegen haar wil in voor een hoop levens veranderende en ingrijpende gebeurtenissen komt te staan.

'Het moment waarop de verandering, die als een onweersbui op een warme zomerdag al een tijd in de lucht hing, een paar weken geleden onafwendbaar werd.'

In Slapen zonder slangen maken we kennis met Jitta Terheijde.

'Wat we kwijt zijn, wordt moeiteloos weer aangevuld. Was het maar zo makkelijk. Een scheiding gaat over meer dan het verlies van spullen.'

Van het ene op het andere moment is de wereld van de op dat moment vijftienjarige Jitta ineen gestort en veranderd alles. Na vele ruzies waarin de spanningen om te snijden waren, waar Jitta en haar jongere zusje Mirte onbedoeld tussenin zaten, hakte haar moeder Kirsten de knoop door. De dreigende stiltes en knallende ruzies waren nog maar slechts het begin. Haar vader en moeder gaan scheiden en daarover heeft zij helemaal niets te vertellen. Tegen haar wil worden zij en haar zusje gedwongen om met hun moeder mee te verhuizen naar een nieuwe woning terwijl hun vader in zijn eentje achterblijft in de echtelijke woning.

'Ik geloof dat ik haar evenveel haat als dat ik van haar houd. Al betwijfel ik of die weegschaal in evenwicht is.'

Een nieuw leven, een nieuw huis, een nieuwe kamer en wennen aan je nieuwe omgeving is niet makkelijk, zeker niet als je alles wat je gewend was, verplicht achter je moet laten en je nooit meer echt compleet zal zijn, van nu af aan is het gezin nooit meer echt samen en voor altijd incompleet.

'De stilte durf ik niet te doorbreken, bang dat ik de ontsteker ben die de boel laat ontploffen.'

Jitte verlangd terug naar haar oude leven, heeft heimwee naar haar oude stek. Maar alles wat was is er niet meer. De weekenden brengen ze door bij hun vader Pieter, maar de verandering heeft leegte, verdriet en eenzaamheid teweeggebracht. Ze moet haar woorden wikken en wegen en opletten wat ze zegt zodat ze haar vader niet nog verdrietiger maakt dan hij al is. Met de herinnering aan wat was, blijkt niets meer hetzelfde en voelt ze zich nergens meer echt thuis.

'Daarna wissel ik van Jitta. In gedachte smeer ik een dikke laag pap-en-mam schmink op mijn gezicht.'

Moeder is druk met haar nieuwe baan bij de bakker zodat er meer geld te besteden is. Sinds de scheiding is ze nauwelijks meer thuis en als ze wel is dan zeurt ze alleen maar. Het belang van de kinderen wordt uit het oog verloren en Jitta en Mirte worden aan hun lot overgelaten en hebben alleen nog maar elkaar. Terwijl het contrast tussen liefde en haat niet groter kan zijn en de ouders elkaar met argusogen in de gaten houden en overal een wedstrijd van maken, als een ware concurrentiestrijd met bijbehorende ruzies over de ruggen van hun onschuldige kinderen. Een ingrijpende verandering waarmee ze ongevraagd worden opgescheept. Jitta voelt zich enorm verantwoordelijk voor en over haar kleine zusje Mirte en neemt de moederrol op zich en doet haar zusje een belofte; zij zal er wél altijd voor haar zijn.

'Angst, onrust en dreiging liggen samengebald als één dikke adder in de struiken. Het beest loert onzichtbaar op een kansje. Nooit in de volle zon, altijd geniepig in de schaduw. Als ik het niet verwacht, slaat hij toe, razendsnel en precies raak.'

Het grote verantwoordelijkheidsgevoel en de impact van alles zorgen ervoor dat Jitta zich enkel op school nog enigszins veilig voelt. Haar eigenbelang raakt steeds verder op de achtergrond waardoor ze steeds minder kind kan zijn en steeds meer de ouderrol vervuld. Ze zou zo graag ook weer gewoon Jitta kunnen en mogen zijn. Heftige gebeurtenissen in haar leven zorgen ervoor dat Jitta zichzelf niet meer is en angstige gedachten grote gevolgen met zich meebrengen. Terwijl haar moeder haar niet serieus neemt, neemt de angst de overhand en beheerst dit haar leven volledig. Altijd en overal bang zijn levert een dagelijks gevecht op waarin haar veilige wereld zich afspeelt achter gesloten gordijnen.

'Het licht van de volle maan schijnt naar binnen, het nachtlicht voelt als een kille omhelzing.'

Jitta verlangt naar een leven zonder angst en paniek waarin zij haar grote droom studeren aan de kunstacademie waar kan maken. Ze weet alleen niet hoe ze dit kan combineren met de belofte aan haar zusje. Lukt het haar voor zichzelf te kiezen? De angst de baas te worden en te blijven? En haar grote droom waar te maken?

Toen ik gevraagd werd voor de blogtour en voor aanvang van lezen had ik nog geen enkel idee waarover dit verhaal precies zou gaan, ik besloot er gewoon met een open blik in te gaan en het verhaal te ervaren. Nooit had ik vooraf kunnen weten dat het verhaal zoveel gelijkenissen zou hebben met mijn eigen leven, ik ben er van onder de indruk. Soms voelde het zelfs alsof ik naar mijn eigen jeugdherinneringen zat te kijken. Als kind dat opgroeide in een gebroken gezin (anders dan normaal, en ook anders dan dat van Jitta), kon ik mij uitstekend inleven in de belevingswereld van Jitta en haar zusje Mirte. Ook ik heb een jonger zusje. Soms was het gewoon alsof ik door de ogen van Jitta naar mijn jongere zelf als klein meisje, keek. Saskia heeft deze gevoelens van Jitta, de verantwoordelijkheden en haar angsten dan ook uitstekend, inlevend en realistisch weten te beschrijven.

Slapen zonder slangen zouden ze standaard aan moeten bieden als naslagwerk voor ouders die uit elkaar gaan, of ze nu getrouwd zijn of gewoon een relatie hadden met elkaar. Zodat ze kunnen zien en ervaren wat de impact van een scheiding op kinderen is en wat het met ze doet. Scheiden is lijden maar kinderen zijn vaak de grootste slachtoffers. Hoe het belang van onschuldige kinderen vaak uit het oog wordt verloren in de strijd en het overheersende eigen verdriet van de ouders waarbij geen ruimte is voor de kinderen. Habraken heeft het leed achter de gesloten deuren op zeer realistische manier beschreven. Je voelt gewoon de eenzaamheid van de kinderen en het verantwoordelijkheidsgevoel voor haar jongere zusje tussen de regels door. Nooit meer compleet zijn en voelen, voor altijd los van elkaar. Pap zonder mam en visa versa. Het contrast van liefde en intense haat. Niks is ooit nog hetzelfde, alles wat was is er niet meer.

Aangrijpende, meeslepende, grimmige en beklemmende maar realistische goed uitgewerkte verhaallijnen en levensechte karakters. Een verhaal over de impact van een scheiding op een jong meisje en de gevolgen voor haar ontwikkeling. Het verwerkingsproces van het uit elkaar vallen van wat ooit een veilige basis was en de ingrijpende nieuwe veranderingen van een aangepast leven. Waarin wat ze waren voor altijd anders zal zijn en waarin ze zich incompleet voelen, je nooit meer ergens echt thuis kunnen voelen. Zeer inlevend en invoelend geschreven, de schrijnende werkelijkheid van ondraaglijk leed vanbinnen, wat niemand ziet aan de buitenkant. Met mooie woorden en zinnen en de heerlijke puberale uitspraken.

Onder de zware deken van verdriet, komt ook een hoop sarcastische humor tevoorschijn. Saskia komt net als ik uit Brabant en dat is goed te merken aan haar Brabantse manier van schrijven, zo grappig én herkenbaar, tijdens het lezen dacht ik toch eens kijken waar ze vandaan komt? En die Tatjana kalender ;-)

Doordat het verhaal deels autobiografisch is heeft Saskia zich uitstekend kunnen inleven in haar verhaal, waarbij sommige scenes zo intens, afgrijselijk en voelbaar zijn. Ouders die alleen nog maar met zichzelf bezig zijn en de andere ouder nauwlettend in de gaten houden en van alles een concurrentiestrijd maken, en dit belangrijker vinden dan zich bekommeren om hun eigen kinderen. Terwijl de onderhuidse spanningen en stresslevels steeds verder oplopen, het verantwoordelijkheidsgevoel steeds groter wordt, ziet de angstdemoon zijn kans schoon om naar de oppervlakte te komen. In het donker van de nacht komen haar spoken van de dag tot leven en niemand die het door heeft. Een aangrijpend verhaal over familiebanden, scheiding en een gebroken gezin, loyaliteitsconflicten, verlies, teleurstellingen, verloren jeugd, verantwoordelijkheidsgevoel en een angststoornis. Waarin de persoonlijke groei die Jitta doormaakt heel mooi is uitgewerkt.
Ik ben heel benieuwd naar wat voor moois Saskia nog meer zal gaan schrijven.

Met Slapen zonder slangen heeft Saskia Habraken een intense aangrijpende maar realistische roman neergezet. Waarin zij de impact van een scheiding en het opgroeien in een gebroken gezin van een jong meisje opweg naar volwassenheid met diepe gevoelens beschrijft. Waarbij het soms voelde alsof ik mijn eigen jeugdherinneringen herbeleefde. Saskia heeft zich uitstekend ingeleefd in de belevingswereld van hoofdpersonage Jitta en haar verantwoordelijkheden en haar angsten heel invoelend en levensecht beschreven. Een indrukwekkend verhaal wat standaard aangeboden zou moeten worden als naslagwerk voor scheidende ouders om het belang van de kinderen niet uit het oog te verliezen. Aangrijpend, meeslepend, grimmig en beklemmend maar zeer realistisch zijn de verhaallijnen te benoemen met levensechte karakters. Maar onder de zware deken van verdriet, komt een hoop sarcastische humor tevoorschijn. Houd jij van fictieve verhalen verweven met autobiografische elementen en lees je graag verhalen met diepgang dan is Slapen zonder slangen wellicht iets voor jou. Of doe net als ik spring in het diepe, veel leesplezier.

'Slapen zonder slangen, intense, aangrijpende, beklemmende roman. Over de impact van een scheiding en het opgroeien in een gebroken gezin van een jong meisje op weg naar volwassenheid. Indrukwekkend en realistisch verhaal dat standaard naslagwerk voor scheidende ouders zou moeten worden. Lukt het Jitta om de angst de baas te zijn en te blijven? Voor zichzelf te kiezen en haar grote droom waar te maken?'

★★★★1/2