Fijne momentopnames

Menigeen zal Wilfried de Jong (1957) kennen als tv-presentator. Van Holland Sport, dat hij jarenlang presenteerde samen met Matthijs van Nieuwkerk, en later van 24 uur met… en Zomergasten. De goedlachse Rotterdammer is echter op meer fronten actief. Zo is hij theater- en televisiemaker, acteur en sinds 2000 ook schrijver. Hij debuteerde met de verhalenbundel Aal, later gevolgd door diverse bundels met onder andere sportverhalen. Dit voorjaar verscheen zijn nieuwste, Zweefduik.

Wilfried de Jong zweeft in Zweefduik als een roofvogel boven de wereld en duikt elf keer naar beneden om in een willekeurig leven als toeschouwer het bestaan van die persoon kort te aanschouwen. Door die random ‘landing’ komt het dus voor dat hij midden in een situatie terechtkomt en vanuit daar het verhaal vertelt. Het zorgt voor openingszinnen die eigenlijk geen duidelijke opening vormen. Zo belanden we in het verhaal 'Vlucht' - “Bij ons is het steenkoud.” - midden in een conversatie tussen een vrouw en een man, die tijdens zijn terugreis van New York naar Amsterdam in het vliegtuig naast die onbekende vrouw komt te zitten. Zij houdt hem gedurende de reis voortdurend bezig met allerlei opmerkingen, wat de man daardoor belet zijn nodige rust te pakken. Zelf neemt de vrouw het er wel van door ongegeneerd tegen hem aan en over hem heen te liggen. Het is een klein verhaal, nietszeggend zo op het eerste gezicht, eigenlijk zoals alle verhalen in het boek. Maar De Jong verstaat de kunst om veel gevoel in deze korte verhalen te leggen, waardoor ze oh zo vermakelijk worden. Zijn bevlogenheid spat van de bladzijdes, je merkt aan alles dat De Jong tijdens het schrijven plezier heeft gehad. Het is knap dat hij dit op de lezers weet over te brengen.

De vrijheid en willekeur van de verhalen komen tevens terug in de verhalen zelf. In 'Rit' bijvoorbeeld, het eerste verhaal, gaan twee jongens op in het spelen van muziek. De vrijheid die hen dit brengt, maakt dat geen enkel optreden met hun jazzbandje hetzelfde is. Ze verliezen zich in noten en akkoorden en spelen solo’s zonder te weten waar het eindigt. Na hun optredens, in de auto op weg naar huis, spelen twee bandleden een spelletje met elkaar. Telkens als ze bij een kruispunt op de weg aankomen, roepen ze tegelijkertijd links of rechts. Wanneer ze beide hetzelfde roepen, slaan ze die richting in, anders kiezen ze voor rechtdoor. Het brengt ze op onbepaalde bestemmingen.

Dit onbekende, de vrijheid; het is de signatuur van Zweefduik. Maar juist ook het ontbreken hiervan wordt beschreven. Neem het verhaal 'Kanaal', waarin een jong stelletje dat elkaar net tijdens het stappen heeft leren kennen tijdens een onschuldig autoritje te water raakt en onder water in paniek uit de volstromende auto probeert te komen. Fascinerend, daar je als lezer de onzekerheid voelt en benieuwd bent naar de afloop.

Zweefduik blinkt uit in haar eenvoud en daardoor is het heerlijk om te lezen. De verhalen leggen de mooie dingen van het leven bloot. Alle verhalen bieden daarnaast de ruimte voor de lezers om het voorafgaande of het verloop zelf in te vullen. Het zijn slechts momentopnames die we te lezen krijgen en dat maakt het nu juist zo fijn. Een empathische verhalenbundel die veel plaats biedt voor eigen fantasie.