Waar Lenin en Marx nog steeds op een voetstuk staan
De beeldvorming over Rusland is in West-Europa over het algemeen niet bijzonder positief. Het is het land van Poetin, wodka en borstsj, waar homoseksuelen geen rechten hebben en de vrije mening onderdrukt wordt. Dat die opvatting eenzijdig is en de werkelijkheid vele malen gecompliceerder, bewijst Anya von Bremzen in haar mini-epos Mijn Russische Geschiedenis. Het is schokkend, intimiderend, fascinerend en prachtig. Dit is het boek dat je moet lezen als je de Russen wilt leren begrijpen.
Anya von Bremzen weet waar ze het over heeft. Ze is zelf geboren in 1963 in Moskou, bij een anti-Sovjetmoeder en een regime-adorende grootvader, die als Spion vele gebieden op en rond de Kaukasus heeft gezien. Samen met haar moeder emigreerde ze in 1974 naar Amerika. In het begin was dat voor Anya een vreemde wereld: “Ik haatte de Pathmark van Noordoost-Philadelphia. Die was het kerkhof van mijn eigen zagranitsa-droom, dat een bijpassende begrafeniskilte en een fluorescentie van een andere wereld had.” Nu, na ruim veertig jaar in de Verenigde Staten, is ze een succesvolle culinaire journalist, die naast kookboeken ook voor Food & Wine, The New Yorker en The Los Angeles Times schrijft.
Mijn Russische Geschiedenis vertelt de Russische geschiedenis vanaf de jaren tien van de twintigste eeuw. Von Bremzen koppelt er het verhaal van haar eigen familie aan, en beschrijft gebeurtenissen zowel objectief als in de beleving van haar (over)grootouders, ouders en zichzelf. Dit is een goede zet. Door het verleden een gezicht en persoonlijkheid te geven, komt het tot leven. Doorspekt met Russische woorden - die je zo heerlijk tijdens het lezen voor jezelf kunt uitspreken - beleef je de geschiedenis van dichtbij. Anya’s moeder die op een dag tijdens de Tweede Wereldoorlog haar kartotsjki (bonkaarten) kwijtraakt, niet naar huis durft en daarom comfort zoekt op de meest geruststellende plek die ze kent: het Museum van Lenins Huis. Waar, overigens, Lenin ook vandaag de dag nog opgebaard tentoongesteld ligt.
Het boek gaat daarnaast ook over eten. Von Bremzen en haar moeder nemen zich voor een gerecht te koken uit ieder decennium. Ze beginnen met de decadente koelebjaka (vis, rijst en paddenstoelen in korstdeeg) en eindigen met de eenentwintigste-eeuwse Bliny (russische pannenkoekjes met garnituur). Eten blijkt onlosmakelijk verbonden met identiteit, herinneringen en keuzes. Het vormt de glanzende leidraad in het prachtige Mijn Russische Geschiedenis. Von Bremzen schrijft met liefde over haar geboorteland, inclusief al diens rare trekjes en gruwelijke perioden in de geschiedenis. Stalins zuiveringen gaan hand in hand met het geluk dat een hapje chocolade op kan leveren. Tsjoedeo, tsjoedo (wat een wonder, wat een wonder).
Recept: ‘De jaren veertig - Kartotsjki (bonkaarten)
In Mijn Russische Geschiedenis staan verschillende recepten. Elk ter illustratie van een decennium en voorzien van een zeer uitgebreide inleiding, tien in totaal. Om mee te gaan in de sfeer van het boek heb ik voor het receptloze decennium gekozen, net als Von Bremzen:
Toen we aan het hoofdstuk over de jaren veertig begonnen, hadden mama en ik het uitgebreid over de diverse menu’s voor dit decennium. We konden misschien gierst bakken zoals mijn grootmoeder Liza dat tijdens de evacuatie deed in het pakhuis in Lenins geboortestad Oeljanovsk. Of we konden oorlogs-‘pasteitjes’ improviseren - een snee zwart brood met een uiterst miniem laagje suiker. We speelden zelfs met het idee om een banket na te maken van de Conferentie van Jalta in 1945, waar de ‘Grote Drie’ en hun gevolg zich tegoed deden aan kwabaalpilav en vis in champagnesaus terwijl het toegetakelde land half verhongerde.
Uiteindelijk besloten we tot iets anders: koken leek gewoon geen pas te geven. In plaats van een recept heb ik een foto van een distributiekaart. Plaats van uitgifte: Leningrad. Datum: december 1941, de derde maand van het verschrikkelijke beleg, dat negenhonderd dagen duurde en ongeveer een miljoen levens eiste. De temperatuur zakte die winter tot min dertig. Er was geen verwarming, geen elektriciteit en geen stromend water in de bevroren stad; rioolpijpen barstten door de kou; het openbaar vervoer lag stil. Peter de Grotes keizerlijke hoofdstad leek op een besneeuwd kerkhof waar uitgemergelde menigten, van wie menigeen weldra tot het schimmenrijk zou behoren, in de rij stonden voor hun broodrantsoen. In december 1941 was het rantsoen gedaald tot 250 gram voor industriearbeiders; 125 gram voor alle andere burgers - nauwelijks een ons van iets kleverigs vochtigs, vermengd met zaagsel en veevoer en cullulose. Maar die 125 gram, die twintig dagelijkse hapjes, gekregen door een miezerig stukje papier, vormden vaak het verschil tussen leven en dood.
Een beeld als dit vraagt om een moment stilte.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Caroline Soesbergen
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
