Feel the Bern van 20 jaar geleden

De aanloop naar de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016 begon razend spannend. Want daar was ineens die oude man, die ‘democratische socialist’ Bernie Sanders, waar vooral de jonge inwoners van de Verenigde Staten mee wegliepen. Hoewel de Democraten uiteindelijk voor Clinton kozen, blijft het interessant om je te verdiepen in de standpunten van deze succesvolle politicus. Daarvoor hoef je echter niet Feel the Bern! te lezen: dit boek beslaat namelijk hoofdzakelijk Sanders carrière in de jaren 80 en 90.

Niets van de kaft doet dit (toch wel belangrijke feit) echter vermoeden. “Tot slot gaat hij uitgebreid in op zijn besluit zich kandidaat te stellen voor de presidentsverkiezingen”, de laatste zin op de achterflap, wekt dan ook valse verwachtingen. Sanders stipt het slechts aan in het voorwoord, meer niet.

Feel the Bern! is absoluut geen politiek manifest waarin Bernie Sanders helder en overzichtelijk zijn politieke standpunten op een rijtje zet. In plaats daarvan is het boek een herziene uitgave van een boek uit 1997, opgefrist met een voorwoord en een uitgebreid nawoord. Wat Sanders toentertijd op papier zette is zijn, overigens best boeiende, verkiezingsstrijd om een extra termijn in het Congres. Hij beschrijft niet alleen de specifieke politieke strijd van dat jaar, maar blikt ook terug op zijn politieke carrière tot dan toe. Hij vertelt over hoe hij in 1981 burgemeester van het kleine Burlington in de staat Vermont werd, ondanks dat hij een onafhankelijke politicus was. Hij beschrijft hoe hij acht jaar lang burgemeester was en elke keer weer herkozen werd. Hij gaat verder met zijn beweegredenen om lid van het Congres te willen worden en hoe dat hem vervolgens verging.

Allerlei dingen die we eigenlijk wel weten, maar toch niet willen weten, zoals de vuile spelletjes die zowel de Republikeinen als de Democraten spelen, passeren de revue. Ook zou je aan de hand van het boek een tabel kunnen maken met de door Sanders behaalde verkiezingsresultaten per jaar: hij is erg gedetailleerd op dat vlak. Natuurlijk lees je zijn standpunten op het gebied van inkomensongelijkheid en de macht van de mediabedrijven wel tussen de regels door, maar het is niet het boek dat je mogelijk zou verwachten: de visie van Sanders op de Verenigde Staten voor 2016 en daarna.

Op dat vlak is het laatste hoofdstuk een lichtpuntje. Sanders is wederom verkozen tot Congreslid en beschrijft welke problemen hij hoopt te gaan aanpakken. Deze blijken in 1997 grofweg hetzelfde als de problemen in 2016 met als speerpunten de (toen al) ongelooflijke kloof tussen arm en rijk in zijn land en de (toen al) uitgeholde democratie. Zijn oplossingen zijn ook in 2016 nog steeds interessant.

In het nawoord komt John Nichols aan het woord. Hij beschrijft hoe Bernie Sanders na 1997 ook nog Senaatslid werd en waarom hij er uiteindelijk voor koos om mee te doen aan de presidentsverkiezingen. Maar dit zijn niet de woorden van Sanders zelf.

Een minpunt van een heel ander kaliber is de slordige vertaling. Missende woorden, grammaticale struikelingen, typfouten en vreemd klinkende, te direct uit het Engels vertaalde zinssneden: het zijn er allemaal net te veel.

Al met al maakt Feel the Bern! de verwachtingen niet waar, maar dat ligt niet aan Bernie Sanders zelf.