Pendelen tussen platvloers en grappig

De Amerikaanse comédienne Amy Schumer staat bekend om haar scherpe tong en haar openhartigheid op het gebied van seks en de meer banale aspecten in ons leven. Haar boek Het meisje met de onderrugtattoo met 36 essays past precies in dit plaatje. De lezer wordt heen en weer geschud tussen inhoudsloze provocaties en indrukwekkende, intieme ontboezemingen.

Alleen al de titel van haar boek, met de duidelijke verwijzing naar The Girl with the Dragon Tattoo, is een perfecte samenvatting van Amy Schumer: een sterke, eigenzinnige vrouw met een neus voor slimme intertekstualiteit en voldoende zelfspot om toe te geven dat ze ook haar ‘trashy’ momenten heeft (waaronder dus een eigen ‘tramp stamp’). In het voorwoord schrijft Amy Schumer dat het weliswaar allemaal waargebeurd is, maar dat we het niet moeten lezen als autobiografie. Of erger nog, als zelfhulpboek. Ze wil je gewoon laten lachen en hier en daar laten huilen. Niets meer en niets minder.

Verrassend genoeg gaat dat laten huilen haar stukken beter af dan het laten lachen. De essays die vooral grappig bedoeld zijn, zoals ‘Open brief aan mijn vagina’ en ‘Dingen die je niet weet over mij’ zijn eerder flauw en platvloers dan hilarisch. Dit kan overigens ook aan de vertaling liggen.

Het meisje met de onderrugtattoo is vooral interessant op de plekken waar Schumer wagenwijd een boekje open doet over de intense dingen die ze door de jaren heen heeft meegemaakt. Haar ouders gingen van het ene op het andere moment van rijk naar arm, haar ontmaagding was hoe je er ook naar kijkt een verkrachting, haar vader werd ernstig ziek en een van haar vriendjes bleek een labiele, gewelddadige mafketel. Vooral de hoofdstukken ‘Papa’ en ‘De ergste nacht van mijn leven’ maken grote indruk.

Tussen de essays door vult ze af en toe een hoofdstuk met delen van oude dagboeken, voorzien van commentaar vanuit haar huidige perspectief. Ieder tienermeisje dat zelf een dagboek heeft bijgehouden zal herkennen hoe vreemd het kan voelen om terug te blikken op de overdreven, naïeve en egoïstische manier van denken die hoort bij die leeftijd. De voetnoten zijn hier vaak langer dan de originele teksten en de verbazing van Amy over haar eigen gedachten van weleer zijn op een leuke manier heel herkenbaar.

Het meisje met de onderrugtattoo is geen kandidaat voor literaire prijzen, maar een melig, prikkelend boekje om op een verloren moment te lezen. Echt iets voor onder de kerstboom van een eigengereide vriendin met een grote bek en een klein hartje.