Stressen om smartphonestress

In een recordtempo is de smartphone alomtegenwoordig geworden. En wie er een heeft, vindt het vaak lastig om hem er niet constant bij te pakken. Volgens onderzoeker Alexander Markowetz van de universiteit van Bonn pakken we onze smartphone er gemiddeld 53 keer per dag bij. Dat zorgt voor een hele trits aan psychische ellende. Hoe je daar vervolgens weer vanaf komt, wordt in Leven zonder smartphonestress helaas maar amper duidelijk.

Wachten bij de bushalte, in de rij bij de kassa of als je tafelgenoot naar de wc is: al snel pak je je smartphone erbij. Volgens Alexander Markowetz is dit niet iets wat alleen jongeren treft. Onze smartphoneverslaving raakt iedereen, van jong tot oud, van laagopgeleid tot hoogopgeleid. Gemiddeld zijn we zo’n 2,5 uur per dag met onze smartphone bezig. Wie is de baas, jij of je smartphone? Heel toepasselijk wordt in een quote de lonkende smartphone vergeleken met de ring die hobbit Bilbo Balings maar blijft roepen. Hoe houden we dat vol?

Niet. We stevenen allemaal af op een digitale burn-out als we zo doorgaan. Dat is in het kort het wetenschappelijk onderbouwde antwoord van Alexander Markowetz. In krap 250 pagina’s belicht hij van iedere mogelijke kant hoe dit overmatige en vaak ook nog eens dwangmatige gebruik van de smartphone negatieve impact heeft op ons welbevinden. De smartphone voldoet perfect aan onze door dopamine gestuurde behoefte aan quick fixes, instant gratification en de jacht op een nieuwe ‘beloning’. Commerciële partijen spelen hier handig op in met bijvoorbeeld infinity-apps; apps zoals YouTube die simpelweg oneindig lang in nieuwe fixes kunnen voorzien. Smartphones kosten daardoor al snel meer tijd dan dat je eigenlijk van te voren van plan was.

Daarbovenop komt dat smartphones steeds zorgen voor onderbrekingen. Deels door notificaties die om aandacht vragen, deels doordat we ook hier weer op zoek zijn naar een quick fix (‘Is er e-mail voor mij?’) en deels omdat onze omgeving steeds meer verwacht dat we in deze ‘pauzeloze maatschappij’ altijd bereikbaar zijn en direct reageren. Al die onderbrekingen halen ons uit onze flow en zorgen ervoor dat we niet meer echt tot rust kunnen komen; iets wat juist zo enorm belangrijk is voor onze breinen.

Uiteraard komt in Leven zonder smartphonestress ook aan bod dat multitasking niet echt bestaat. Hoe verder je komt in Leven zonder smartphonestress, hoe mismoediger je er als lezer van wordt. Alexander Markowetz ziet het somber in en is hier en daar zelfs wat denigrerend en generaliserend. Lang niet iedereen zal zich kunnen herkennen in een zin als “Als we in de auto voor de school wachten, verdrijven we de tijd met Candy Crush Saga”. Door deze toon wordt het boek, hoe wetenschappelijk onderbouwd ook, wel wat ‘zeurderig’ van aard.

Problematischer is echter dat het boek amper met oplossingen voor deze smartphonestress komt; iets wat toch wel de belofte van de titel is. Dit ligt helaas aan de onhandige vertaling. In de originele taal, het Duits, heet het boek Digitaler Burnout - Warum unsere permanente Smartphone-Nutzung gefährlich ist. Zo bezien voldoet het boek wel aan de verwachtingen.

Gelukkig komt Alexander Markowetz wel met een paar praktische oplossingen die zeker aan het denken zetten. Las bewuste pauzes in. Ontwikkel een nieuwe etiquette, bijvoorbeeld door na 20.00 uur gewoonweg niet meer bereikbaar te zijn. Haal alle apps van je telefoon die niet strikt noodzakelijk zijn. Neem je smartphone niet altijd mee naar uitjes met vrienden en familie; je hoeft niet alles vast te leggen en te delen. Word weer de baas over je smartphone in plaats van andersom. En die behoefte zal Leven zonder smartphonestress zeker in je losmaken.