Een gedurfd project

Loes den Hollander heeft al enkele jaren de hoogste boekenproductie van alle Nederlandse auteurs. Met de komst van Troostkind (mei 2012) heeft ze sedert haar debuut in 2006 al 18 boeken gepubliceerd. En er zit geen rem op want inmiddels ligt Bodemloos in de winkel, haar 19e boek. Dat is een gemiddelde van ruim drie boeken per jaar. Wie doet haar dat na en hoe lang blijft dit doorgaan?

Bodemloos start met een korte proloog waarin drie woorden centraal staan: kind, misbruik en geheim. Met die anderhalve pagina is al een duidelijk beeld geschetst waar in dit verhaal de nadruk op zal liggen.

Tjeerd van Loon is bij zijn stervende zieke moeder Hellie op bezoek in het ziekenhuis. Haar geschiedenis bestaat uit een groot gevoel voor egoïsme, eigenwaarde en voortdurende eis voor aandacht van haar directe omgeving, gecombineerd met diverse zelfmoordpogingen. Die omgeving bestaat naast haar zoon uit dochter Lizzie en zus Mies. Na haar overlijden neemt Mies de taak op zich om de begrafenis te regelen en alles verder af te wikkelen.
De ex van Hellie, Niels van Loon, is een uitgetreden kapelaan met celibataire problemen die het gezin, met medeweten van zijn ex-vrouw, geestelijk volledig te gronde heeft gericht. Lizzie en Tjeerd zijn belast met hun eigen jeugdgeheimen en hun tante Mies heeft ook niet al te beste herinneringen aan haar zwager. Wanneer Niels, na het overlijden, ieder persoonlijk met berichtjes en telefoontjes gaat benaderen en met chantagevoorstellen komt klimt het onverwerkte verleden weer versterkt naar boven. Het leidt tot een aanslag op hun fysieke en geestelijke weerbaarheid en het kan niet anders dan ze uiteindelijk met elkaar gaan praten. Gesprekken waarvan de inhoud ieder van hen volledig verrast. Niels is het overigens maar om één ding te doen, hij wil de erfenis die na de scheiding aan zijn neus voorbij is gegaan, voor de volle honderd procent opstrijken. En hij is niet bereid tot concessies!

Bodemloos is een verhaal waarin veel onverwerkte (jeugd)trauma’s de basis vormen. Drie beschadigde mensen met hun eigen schrijnende verleden dat voornamelijk bestaat uit kommer en kwel. Met de opkomende angst als de kwelgeest uit het verleden onveranderd terugkeert.

Loes den Hollander heeft in Bodemloos enkele actuele maatschappelijke onderwerpen met elkaar in verband gebracht. De seksschandalen binnen de katholieke kerk en de vele gevallen van incest kunnen samen niet anders dan een schrijnend geheel worden. Ze heeft in Bodemloos voor een opzet gekozen waarin de slachtoffers beurtelings met hun verleden worden geconfronteerd, zonder elkaars problemen te kennen. Dat schept een duidelijk beeld van een totaal verknipt huisgezin waarin ieders individuele ervaringen weer haarscherp op het netvlies terugkomen. En daarmee ook de geestelijke pijn ingevolge de nooit beantwoorde vragen: waarom moest dat gebeuren, waarom stopte niemand het?

In eerste instantie lijkt het verhaal weinig structuur te hebben. Maar gaandeweg blijkt die op de achtergrond wel degelijk aanwezig te zijn. Langzaam, soms bijna tergend, valt het ene stukje naast het andere en vormt zich een beeld dat je eigenlijk niet wil krijgen. Feitelijk geldt dat evenzo voor de spanning. Het grootste deel van het verhaal drijft op de persoonlijke en individuele ellende die in het gezin Van Loon door de ouders is veroorzaakt. Pas ver in de tweede helft, als er rekeningen te vereffenen zijn, stijgt de spanning snel naar grote hoogte.

Daarmee is Bodemloos meer dan zomaar een thriller. Het neemt de lezer mee, diep in de geest van jeugdige incestslachtoffers en het proces van verwerking waar soms een mensenleven te kort voor is. Een gedurfd project van Loes den Hollander maar in de goede kleur verteld.