De verschillende kanten van Shanghai

Schemering boven Shanghai  is de debuutroman van schrijfster Yue Tao en werd mede dankzij Oxfam Novib uitgegeven. De proloog van dit boek begint in het heden, waarna je als lezer vanaf hoofdstuk één in de tegenwoordige tijd wordt meegenomen naar het verleden van het hoofdpersonage Lan.

Lan is een succesvolle Chinese vrouw die na tien jaar het Nederlandse bankleven inruilt voor haar geboortestad Shanghai. Alles roept oude herinneringen op, maar door de Europese invloeden bekijkt Lan Shanghai met andere ogen, waardoor ze steeds meer dingen van de Chinese cultuur, en daarmee ook haar verleden, ontdekt. Ze werd door haar oom en tante opgevoed tijdens de culturele revolutie, maar Lan heeft geen zekerheid over wie haar ouders zijn. Lans familie weigert naar het verleden te kijken, waardoor ze zelf op zoek gaat naar antwoorden.

Schemering boven Shanghai  is opgedeeld in negen hoofdstukken waarvan de meeste zijn ingedeeld in Chinese kalenderperiodes. Deze worden ingeleid met een stukje informatie over het klimaat van dat moment en de fase waarin de krekels zich verkeren, waardoor alles ook voor de Nederlandse lezer duidelijk wordt. De rode draad van het verhaal is de zoektocht van Lan naar de waarheid achter haar ouders. Dit is verweven met de illegale traditie van krekelgevechten die haar na het vinden van een mysterieus handboek meer duidelijkheid over haar afkomst lijkt te geven.

Doordat schrijfster Yue Tao in Nederland woont, is het beeld van Lan kloppend. Ze kijkt met westerse ogen naar Shanghai, waardoor de Nederlandse lezer zich goed kan inleven in het hectische hedendaagse leven in de Chinese stad. Daar staat tegenover dat ook Chinese gewoonten naar voren komen, voornamelijk bij de ouderen. Lan kijkt regelmatig terug op haar kindertijd en hierdoor maak je kennis met het leven in de Culturele Revolutie. Door andere personages, zoals zakenman Jin, laat Yue Tao juist zien dat iedereen deze periode anders heeft ervaren.

Schemering boven Shanghai is een boek vol tegenstellingen: van het westerse en oosterse leven, van het Shanghai van vroeger en nu en van het zakenleven tot het illegale gokken op krekelgevechten. Door de duidelijke omschrijvingen ruik je de schimmelachtige lucht die overal in Shanghai hangt en voel je het Chinese klimaat.

"Het is nu al augustus, de pruimenregens zijn allang voorbij, maar de schimmellucht is nog niet vervlogen. Hij is overal: hij hecht zich aan kleding en haren, aan de muren van het vliegveld, de schappen van de winkels met belastingvrije spullen, de stoelovertrekken van de taxi... Shanghai is als een stoommandje waarin iets staat te gisten, de mensen zijn als rijstkorrels die binnenin verschimmelen, al die knappe mannen en mooie meisjes in hun mooie outfits niet uitgezonderd."

Dit boek geeft je een duidelijk beeld van zowel het verleden als het hedendaagse Shanghai. Lans zoektocht naar haar identiteit is een gebeurtenis die langzaamaan opbouwt en in combinatie met de krekelgevechten voor spanning zorgt. Vooral op het einde houdt Yue Tao je in spanning, waarna de waarheid boven water komt op een manier die niemand ziet aankomen. Toch is het ook de spanning waardoor je merkt dat dit boek een debuut is, want ondanks het feit dat een lange tijd onduidelijk blijft wie de ouders van Lan zijn, is de spanning in sommige delen van het boek ver te zoeken. Ondanks dat blijft het verhaal interessant door de vele tegenstellingen die de roman rijk is.