Plichtmatige fantasy van een magistrale schrijfster

Juliet Marillier is een wonderlijke schrijfster. Het ene moment betovert ze je met boeken die maanden – misschien wel altijd – bij je blijven, omdat haar taalgebruik je inspint, omdat de karakters zo levensecht zijn en zoveel diepte hebben dat ze aanvoelen als je persoonlijke vrienden. Maar bij een volgend boek is het allemaal weg en vervalt ze in standaard, plichtmatige fantasy.

De eerste boeken van de Zevenwaterenserie hadden die magische lading waardoor je ze weer en weer leest, dat gold ook voor de Saga van de Eilanden van het Licht en Wildewoud. Maar de serie Verboden Magie wilde maar niet op gang komen. Het laatste deel – De Ontbieder – heeft daar geen verandering in gebracht.

Verboden Magie gaat over Neryn, die een Ontbieder blijkt te zijn. Ofwel: ze heeft de gave om bovennatuurlijke wezens, het Goede Volk van haar land Alban, te ‘ontbieden’ ofwel op te roepen. Probleem is: ze leeft in een land waarin magie ten strengste verboden is en diegenen met een gave worden vervolgd door de kwaadaardige koning Kendrick. Neryn sluit zich aan bij een groep rebellen die Kendrick wil verslaan en wordt hopeloos verliefd op Flynt, die al jaren spioneert aan het hof van de koning.

In De Ontbieder moet Neryn haar opleiding voltooien – ze moet nog twee Hoeders bezoeken om haar kracht volledig te kunnen beheersen, zodat ze tijdens de Bijeenkomst in staat zal zijn om het Goede Volk te laten meevechten met de rebellen. Maar als ze ontdekt dat er een tweede Ontbieder is opgedoken, besluit ze alles te riskeren en alvast naar Zomerfort te gaan. Ondertussen raakt haar geliefde Flynt in groot gevaar, terwijl zij niets mag doen om hem te helpen.

De serie Verboden Magie voelde vanaf het begin stroperig. De ontwikkelingen verlopen traag en het verhaal wil maar moeilijk tot leven komen. Alle klassieke Marillier-elementen zijn er: een jong meisje met bijzondere gaven, een stoere geliefde van het type sterk-maar-gevoelig, magie en een mooie historische fantasysetting. Maar Neryn heeft niet de kracht van Sorcha uit Dochter van het Woud of de wildheid van Jena uit Wildewoud. Neryn is eigenlijk een beetje slap. Neryn is voornamelijk op de vlucht, is voortdurend ziek en toont vrij weinig initiatief. Ze wordt wel voortdurend sterk genoemd, maar voor de lezer wordt het zelden invoelbaar.

Het verhaal zelf is in de eerste persoon geschreven. Dat kan geweldig werken met een boeiende, krachtige hoofdpersoon, maar met Neryns vlakke karakter is dat een risico. Bovendien slaagt Marillier er niet in haar een eigen stem te geven. Taalgebruik, ritme en perspectief veranderen nauwelijks in de passages waarin Flynt aan bod komt en ze overgaat in de derde persoon. Juist die eigen blik en toon had het verhaal kracht kunnen geven.

Maar ook op andere punten wil het Marillier maar niet lukken om je werkelijk te raken. Neem Flynt die de vreselijkste dingen moet doen en continu worstelt: zijn karakter heeft alles om je diep te raken. Maar die momenten waarop het echt moeilijk wordt, beschrijft Marillier nooit direct. De tweede Ontbieder, Esten, blijkt een misleide ziel. Alweer een figuur met een prachtige tragiek, maar ook hier – werkelijk invoelbaar worden de emoties niet. De overige ‘slechte’ karakters missen zelfs elk diepte: koning Kendrick, zijn vrouw Varda of de raadgever Brydian.

De voorstelling van het Goede Volk raakte ook niet echt. Alleen al de omschrijving ‘bovennatuurlijk’ lijkt misplaatst – als ze ze zo fundamenteel deel uitmaken van het land Alban, dan zijn ze toch juíst natuurlijk? En waarom de wezens in diervorm vermenselijken – de vogelwezens bijvoorbeeld die dan piepkleine laarsjes aan hebben. Dat is meer de voorstelling uit een kinderboek, dan een doorwrochte visie op een magische wereld.

Als het verhaal dan eindelijk aan de climax komt, waar al drie boeken naartoe gewerkt wordt, krijgt Marillier ineens haast. Bijna onverwacht is de Bijeenkomst aangebroken. Daardoor wordt de Grote Confrontatie bijna tussen neus en lippen afgehandeld en de eindjes haastig aan elkaar geknoopt.

De Ontbieder is geen slecht boek, maar valt wel tegen, omdat de schrijfster zo oneindig veel beter kán. Het is een matige fantasy zonder al te veel hoogtepunten. Maar dat wil niet zeggen dat ik Marilliers volgende boek niet ga lezen. Want de volgende, die kan weer magistraal zijn.