De Scrypturist is een verademing in de brei van hap-slik-weg
Laten we eerlijk zijn: veel moderne fantasy is gewoon standaard. In meer of minder fantasievolle werelden spelen zich verhalen af over de strijd tussen goed en kwaad, afgetopt met een vleugje magie. Niks mis mee, op zich. Mits goed uitgevoerd kan dat een bijzonder aangename leeservaring opleveren.
En toch.
Na afloop blijf je vaak zitten met een ‘was dat het nou’? Alsof je in dat niet onaardige eetcafé toch weer voor de standaard biefstuk-met-friet-en-salade hebt gekozen. En ook al was de biefstuk perfect en de frietjes huisgebakken, de ervaring blijft niet hangen.
Maar dan sla je De scrypturist van Paul Evanby open, het eerste deel van zijn debuutserie Het Levend Zwart. En dan weet je: het kan ook anders.
Hier maken we kennis met Mauric Dystergroeve. Mauric is een begaafd scrypturist – hij beheerst de kunst om symbolen te schrijven die de werkelijkheid beïnvloeden: magie dus. In de middeleeuws aandoende wereld van het Levend Zwart zijn scrypturisten geen almachtige tovenaars, maar eerder hardwerkende ambachtslieden die hun kunst vooral praktisch inzetten. Mauric echter maakt deel uit van de Schrapersloge, een groep ongebonden schrijvers die het Levend Zwart ontwikkelden – een volledig door scryptuur beheerste alternatieve werkelijkheid die de Schering genoemd wordt. Maar dan beginnen zich binnen de Schering nieuwe fenomenen te ontwikkelen en die beïnvloeden ook de échte wereld.
Dit is een complex boek. Het is intelligent en doordacht en heerlijk om te lezen. Het fijnste: de geschetste wereld is niet standaard. Ja, hij is geënt – zoals zo vaak in fantasy – op een premoderne samenleving. Maar ook zijn er invloeden van steampunk: het is een samenleving op de rand van de moderniteit. Evanby’s wereld is doordrenkt van politieke intriges, rivaliserende groepen en mensen die hun idealen proberen na te streven op allerlei verschillende manieren.
En dan is er nog de wereld van de ‘anderen’ – de onbekende riindhru – vismensen die hun steden in de zee hebben, met hun eigen verwante magie. De verbannen Nishkigoh moet zijn weg zien te vinden in een voor hem onbekende wereld boven het water en zijn nieuwe visie op scryptuur verandert alles.
De vorm die Evanby vond voor de magie in zijn verhaal is spannend. Door de kracht toe te kennen aan een geschreven symbool, maakt hij die tegelijk kwetsbaar. Hoe preciezer geschreven, hoe groter de kracht. Maar als de inkt vervloeit - wat het altijd doet - vermindert dat tegelijk de kracht ervan. Scrypturisten leunen op de traditionele scryptuur, maar tegelijk ontwikkelen ze nieuwe vormen, nieuwe combinaties.
Bovendien is het taalgebruik een genot voor wie daar gevoelig voor is – en dat ben ik. Enerzijds zijn er prachtige ‘nieuwe’ woorden. ‘Waanvrede’ voor scryptuur die werkt als heroïne. ‘Scryptofact’ voor een door scryptuur geschapen wezen, ‘dwarsgroei’ voor scryptuur die van aard verandert. Woorden die getuigen van Evanby’s taalvaardigheid en taalgevoel. Maar Evanby schrijft ook simpelweg goed en put uit een rijke woordenschat, zonder concessies aan lezers die het misschien niet kunnen volgen.
Zoals gezegd: De Scrypturist is een intelligent boek, maar makkelijk is het niet. Het taalgebruik is heerlijk, maar zou minder geoefende lezers wel eens boven de pet kunnen gaan. De wereld is complex en gelaagd, maar dat betekent ook dat als je je te veel laat afleiden, je de draad snel kwijtraakt. Kortom: het is een verhaal waarvoor je een beetje moet werken, maar dat is niet erg. Sterker nog, het is een verademing in de brei van hap-slik-wegboeken.
Het enige minpunt is dat het boek een beetje op afstand blijft. Evanby trakteert je niet op grootse emoties en zijn karakters blijven koel. Zelfs als de wereld dreigt te vergaan, neem je daar als lezer geïnteresseerd kennis van, maar de ondraaglijke spanning blijft uit.
Een aanrader dus voor de lezers die hun fantasy graag net iets anders zien. Maar dan moeten ze er niet voor terugschrikken tijdens het lezen hun hersens te gebruiken.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Christien Boomsma
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
