Ontworteld sleept je mee de avond door, de nacht in
Het gebeurt niet vaak, maar deze keer was de omschrijving van uitgever Tom Harmsen spot on. ‘Alsof je een nieuwe favoriete trui hebt gevonden,’ schrijft hij achterop het boek Ontworteld om de lezer over te halen het aan te schaffen. Verdomd als het niet waar is.
Ontworteld van Naomi Novik is een fijn boek. Het is een sprookjesachtig boek. Het is het eerste boek in lange tijd dat me ertoe dreef om mijn gezonde verstand te negeren en ’s avonds in bed lang door te lezen. Omdat het zo lekker is en je nog even…
Het is het verhaal van Agnieszka, die in een klein dorpje woont aan de rand van het kwaadaardige Woud. Ieder contact met dat Woud, zelfs het inademen van de lucht onder de bomen, kan mensen tot waanzin drijven. Erger is dat het langzaam oprukt, dorpjes verzwelgend op zijn weg. Het enige verweer is de tovenaar Sarkan, De Draak, maar de prijs voor zijn bescherming is hoog. Elke tien jaar kiest hij een meisje uit een van de dorpen dat tien jaar bij hem in zijn toren moet wonen. Als ze terugkomt, is ze ontworteld. Ze past niet meer bij haar dorp en verdwijnt meestal naar de grote stad.
En dan wordt – natuurlijk – de tegendraadse, slimme, onhandige Agnieszka gekozen om hem naar de toren te volgen en natuurlijk blijkt Sarkan niet de man die ze dacht en natuurlijk gaat Agnieszka de strijd aan tegen het Woud, de Draak en de gevestigde orde van haar land. Novik put uit de traditie van Russische sprookjes – de heks Baba Jaga is ook in dit verhaal een mythische figuur. Ze put uit de traditie van Europese sprookjes als Belle en het Beest. Het resultaat is misschien niet verpletterend verrassend, maar wel heel erg fijn om te lezen.
De karakters in het verhaal komen snel tot leven. Novik schuwt het cliché niet: de dappere, sociale, getalenteerde hoofdpersoon, de ruwe-bolster-blanke-pit tovenaar, de door ambitie verblinde tegenstrever. Stuk voor stuk hebben we ze vaker gezien, veel vaker. Maar dat maakt allemaal niets uit. Want Novik gaat met haar personages aan het werk en slaagt erin om binnen die clichés nieuwe diepten te vinden. Agnieszka is fris en brutaal, je voelt de sociale handicap van Sarkan op iedere bladzijde.
Misschien komt dat doordat Novik wel degelijk diepere lagen toevoegt, zoals de vriendschap tussen Kasia, Agnieszka’s mooie, getalenteerde vriendin. Iedereen was er al jaren van overtuigd dat zij gekozen zou worden door de Draak. De verkapte jaloezie die dat in de relatie tussen de vriendinnen heeft gebracht, speelt een prachtige, subtiele rol. Hetzelfde geldt voor de koele afstandelijkheid die de tovenaars ontwikkelen ten opzichte van hun omgeving doordat ze nauwelijks verouderen, of de relatie tussen de held-prins Marek en zijn moeder.
Ontworteld doet denken aan Juliet Marillier op haar best, maar Novik vermijdt het zware love interest van de laatste. Daarnaast hanteert ze een frisse humor, zoals wanneer Agnieszka op het moment dat ze slechts één toverspreuk beheerst –die haar werkkleren verandert in een baljurk met korset en talloze rokken – die inzet om aan de ongewenste avances te ontkomen.
Haar taalgebruik is soepel en beeldend, zonder ook maar een moment hoogdravend te worden. Je voelt de kwaadaardige lucht onder de bomen van het Woud, de kilte van de muren van de toren en de verwarrende uitgestrektheid van de burcht van de koning. En het verhaal zelf, tja, dat sleept je gewoon mee, de avond door, de nacht in…
Er is een reden dat clichés cliché zijn geworden: ze spreken de lezer aan, ze voelen veilig, ze raken thema’s die diep in ons verankerd zitten. Mits goed gebruikt, zijn ze gewoon fijn. Net als dit boek.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Christien Boomsma
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
