'Over de grens' biedt een unieke blik op een onbegrijpelijke wereld
Het voelt een beetje raar als je het boek weglegt. Moet je nu ongelovig lachen om de beschreven waanzin? Huilen over het leed dat miljoenen mensen wordt aangedaan? Of een verontwaardigde brief schrijven naar de regering, actiegroepen, wie dan ook om iets te doen? Kunnen we iets doen?
Dat boek, dat de lezer in deze verwarring achterlaat is Over de grens van de Noord-Koreaanse schrijver Jang Jin-sung, waarin hij vertelt over zijn ontsnapping uit het meest waanzinnige, meest afgesloten land ter wereld. Jang – tegenwoordig hoofdredacteur van de onafhankelijke nieuwswebsite New Focus International over Noord-Korea – behoorde voor zijn vlucht in 2004 tot de elite van Noord-Korea. Hij werkte voor het Verenigd Front Departement – waar het beleid ten opzichte van Noord-Korea wordt ontwikkeld: spionage en diplomatie. Maar ook was hij een van de officiële dichters die gedichten schreef voor de Geliefde Leider Kameraad Kim Jung-il. Door zijn werk voor het VFD had hij toegang tot Zuid-Koreaanse kranten en archiefstukken over de familie Kim. En dat zorgde ervoor dat hij in toenemende mate vragen ging stellen bij de propaganda die het hele land doordrenkt. Tot hij in 2004 een ‘geleend’ boek verloor en geen andere keus meer had dan te vluchten naar China en vandaar naar Zuid-Korea. Wat hij meenam: een boekje met gedichten – streng verboden, omdat ze persoonlijk waren en dus niet geschreven ter meerdere eer en glorie van de Kim Chong-Il.
Niet dat we niet wisten dat het Noord-Koreaanse regime verrot is. Dat mensen verhongeren, terwijl het regime zijn geld stopt in nucleaire proeven. Dat er concentratiekampen zijn, dat het volk wordt gehersenspoeld op een manier die Stasimethodes tot kleuterspelletjes reduceert. En toch… het lezen van Jangs verhaal maakt de waanzin tastbaarder dan ooit.
Wat te denken van het feit dat proza nauwelijks meer wordt geschreven. Papiergebrek. In plaats daarvan worden dichters tot de literatoren van de natie verheven, dat kost minder. Sterker nog: die dichters worden onderverdeeld in lyrische en epische dichters. Het aantal epische dichters – dat dus lange gedichten mag maken die veel papier kosten – is op de vingers van een hand te tellen.
Het boek vertelt over gezinnen die warm water aftappen uit verwarmingen omdat de heetwater voorziening niet meer werkt. Over gezinnen die het glas bewaren dat ooit de Grote Leider heeft volgeschonken als een kostbaar familierelikwie. Over treinen met zes dágen vertraging in plaats van zes minuten, omdat de goederentreinen en regeringstreinen altijd voorrang krijgen. Het vertelt over een moeder die haar dochter verkoopt, omdat ze stervende is en haar straks niet meer kan voeden, over mensen die sterven in de straten, terwijl omstanders enkel denken ‘hadden ze niet wat beter hun best kunnen doen?’ Over straffen ‘bij associatie’ voor andersdenkenden, waardoor niet alleen de dissident zelf, maar ook zijn ouders en kinderen worden afgevoerd naar een strafkamp. Over waanzinnige hersenspoelmethodes, waardoor mensen oprecht geloven in hun Grote Generaal.
Dan – als Jang moet vluchten omdat hij een verboden boek uit het departement heeft meegesmokkeld – komt hij in China van de regen in de drup. Hij zwerft weken rond, achtervolgd door de Chinese politie, voordat hij uiteindelijk op het idee komt een Zuid-Koreaanse krant te bellen met zijn exclusieve verhaal. Mits ze hem helpen om de Zuid-Koreaanse ambassade binnen te glipppen.
En dan denk je? Hoe kan het dat iemand die vlucht uit zo’n land in China ook weer moet vluchten en geen hulp krijgt? Hoe moet het met al die mensen die geen Noord-Koreanse elite zijn en geen exclusief verhaal aan de media kunnen bieden?
Over de grens biedt een uniek inkijkje in een wereld die voor ons westerlingen werkelijk onbegrijpelijk is. Het schuurt ook – want waarom besteden we geen aandacht aan het leed dat zich daar afspeelt? Waarom kijken we weg? En het is scherp: het analyseert een regime dat meer wegheeft van een verzinsel uit een dystopische toekomstroman, dan iets dat echt bestaat.
Lees het interview dat deze recensent had met Jang Jin-sung
Enige nadeel is dat de feitelijke informatie – over de Noord-Koreaanse geschiedenis of de opbouw van het regeringssysteem – de voortgang van het verhaal zelf vaak remt. De details zijn lastig te vatten, ook weer omdat ze zo ver van onze leefwereld afstaan. Toch zijn dat haperingen in een voor de rest scherp en meeslepend geschreven verhaal dat je in verwarring achterlaat. Verwarring waardoor je je ineens weer scherp bewust bent van wat vrijheid – van lijf en geest – betekent.
‘Over de grens biedt een unieke blik op een onbegrijpelijke wereld’
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Christien Boomsma
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
