Lezersrecensie
De wijze vijgenboom
‘Cartografie is een andere naam voor verhalen die worden verteld door winnaars.
Verhalen verteld door verliezers, daar is geen naam voor.’ -Het Eiland van de Verdwenen Bomen, p.9
Cyprus, 1974. De jonge geliefden Kostas en Defne bevinden zich in een moeilijke situatie: door toenemende spanningen tussen Turks-Cyprioten en Grieks-Cyprioten is de hoofdstad Nicaea opgedeeld en zal hun geheime liefdesrelatie nooit geaccepteerd worden. Hoewel het steeds gevaarlijker wordt, ontmoeten de twee elkaar in de taverne De Blije Vijg. Deze uitspanning wordt gerund door het homostel Yiorgos en Yusuf, die door hun gemengde relatie en geaardheid extra risico lopen. De vijgenboom ziet alles aan en vertelt vanuit haar ecologische blik over de natuur en geschiedenis van het eiland.
Jaren later in de jaren 2010 woont Kostas met zijn dochter Ada in Engeland. Sinds het overlijden van Defne is er weinig toenadering tussen vader en dochter; Ada voelt zich eenzaam en onbekend met haar roots, aangezien haar vader het verleden vooral wil laten rusten. De komst van Ada’s tante Meryem zal een nieuw licht op het verleden en de Cypriotische cultuur werpen. En dan is er nog een vijgenboom, die door Kostas begraven is opdat ze in het voorjaar weer zal kunnen bloeien.
Het perspectief in de roman springt meteen in het oog: al in de eerste alinea’s wordt duidelijk dat de lezer te maken heeft met een niet-menselijke entiteit die ‘larger than life’ is, maar tegelijkertijd middenin de natuur staat. De vijgenboom ziet meer dan de mensen en toevallig passerende wezens en leert tegelijkertijd van ze. Op deze manier is de boom wijs en in verbinding met Cyprus, zelfs als Kostas haar als stekje mee naar Londen brengt.
Naast de vijgenboom wordt het verhaal verteld vanuit Ada, een dochter van immigrantenouders in Engeland. Ze voelt zich anders dan haar klasgenoten en kan niet goed verklaren waar ze vandaan komt. Vanuit haar interesse voor het verleden zoekt ze naar wezenlijk contact met haar vader, die sinds de dood van haar moeder Defne emotioneel onbereikbaar is.
Elif Shafak (1971) schrijft over verschillende culturen in Turkije en de omringende landen en heeft een bijzondere belangstelling voor taal. Na het publiceren van De Bastaard van Istanbul (2006) werd ze bedreigd in Turkije, waarop ze naar Engeland emigreerde om vrijer te kunnen schrijven. Sindsdien schrijft ze afwisselend in het Turks en Engels, waarbij ze haar teksten soms weer in een andere taal omzet. Haar passie voor taal komt tot uiting in haar poëtisch geschreven zinnen, waarin de waarneming vaak een belangrijke rol speelt.
In Het Eiland van de Verdwenen Bomen komt de waarneming van de natuur sterk naar voren: Shafak geeft een centrale rol aan de natuur, die vele malen wijzer dan de mens is. Uiteindelijk blijkt de vijgenboom de alwetende verteller. Eventuele aannames en voorveronderstellingen van de lezer worden subtiel omgevormd, aangezien we als mens niet over de algehele waarheid van de natuur beschikken. De zinnen zijn melodisch en poëtisch op zichzelf, wat aanzet tot slow reading en bezinning. De auteur wil de lezer zo bewust maken van de waarde van de natuur en het belang van de natuurbescherming op een subtiele manier. Het is aan de lezer om de urgentie hiervan te onderkennen.
Verhalen verteld door verliezers, daar is geen naam voor.’ -Het Eiland van de Verdwenen Bomen, p.9
Cyprus, 1974. De jonge geliefden Kostas en Defne bevinden zich in een moeilijke situatie: door toenemende spanningen tussen Turks-Cyprioten en Grieks-Cyprioten is de hoofdstad Nicaea opgedeeld en zal hun geheime liefdesrelatie nooit geaccepteerd worden. Hoewel het steeds gevaarlijker wordt, ontmoeten de twee elkaar in de taverne De Blije Vijg. Deze uitspanning wordt gerund door het homostel Yiorgos en Yusuf, die door hun gemengde relatie en geaardheid extra risico lopen. De vijgenboom ziet alles aan en vertelt vanuit haar ecologische blik over de natuur en geschiedenis van het eiland.
Jaren later in de jaren 2010 woont Kostas met zijn dochter Ada in Engeland. Sinds het overlijden van Defne is er weinig toenadering tussen vader en dochter; Ada voelt zich eenzaam en onbekend met haar roots, aangezien haar vader het verleden vooral wil laten rusten. De komst van Ada’s tante Meryem zal een nieuw licht op het verleden en de Cypriotische cultuur werpen. En dan is er nog een vijgenboom, die door Kostas begraven is opdat ze in het voorjaar weer zal kunnen bloeien.
Het perspectief in de roman springt meteen in het oog: al in de eerste alinea’s wordt duidelijk dat de lezer te maken heeft met een niet-menselijke entiteit die ‘larger than life’ is, maar tegelijkertijd middenin de natuur staat. De vijgenboom ziet meer dan de mensen en toevallig passerende wezens en leert tegelijkertijd van ze. Op deze manier is de boom wijs en in verbinding met Cyprus, zelfs als Kostas haar als stekje mee naar Londen brengt.
Naast de vijgenboom wordt het verhaal verteld vanuit Ada, een dochter van immigrantenouders in Engeland. Ze voelt zich anders dan haar klasgenoten en kan niet goed verklaren waar ze vandaan komt. Vanuit haar interesse voor het verleden zoekt ze naar wezenlijk contact met haar vader, die sinds de dood van haar moeder Defne emotioneel onbereikbaar is.
Elif Shafak (1971) schrijft over verschillende culturen in Turkije en de omringende landen en heeft een bijzondere belangstelling voor taal. Na het publiceren van De Bastaard van Istanbul (2006) werd ze bedreigd in Turkije, waarop ze naar Engeland emigreerde om vrijer te kunnen schrijven. Sindsdien schrijft ze afwisselend in het Turks en Engels, waarbij ze haar teksten soms weer in een andere taal omzet. Haar passie voor taal komt tot uiting in haar poëtisch geschreven zinnen, waarin de waarneming vaak een belangrijke rol speelt.
In Het Eiland van de Verdwenen Bomen komt de waarneming van de natuur sterk naar voren: Shafak geeft een centrale rol aan de natuur, die vele malen wijzer dan de mens is. Uiteindelijk blijkt de vijgenboom de alwetende verteller. Eventuele aannames en voorveronderstellingen van de lezer worden subtiel omgevormd, aangezien we als mens niet over de algehele waarheid van de natuur beschikken. De zinnen zijn melodisch en poëtisch op zichzelf, wat aanzet tot slow reading en bezinning. De auteur wil de lezer zo bewust maken van de waarde van de natuur en het belang van de natuurbescherming op een subtiele manier. Het is aan de lezer om de urgentie hiervan te onderkennen.
2
Reageer op deze recensie