Meer dan 5,6 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Lezersrecensie

Bijna vergeten Nederlandstalige naturalistische topper

Cies 20 juli 2020
In 1888 werden de eerste Nederlandstalige naturalistische romans gepubliceerd. “Juffrouw Lina” van Marcellus Emants is er een van. De andere twee zijn “Een liefde” van Lodewijk van Deyssel en “Eline Vere” van Louis Couperus dat in de loop van dat jaar als feuilleton in dagblad Het Vaderland werd gepubliceerd. Van deze drie romans is “Juffrouw Lina” tegenwoordig, afgaand op de cijfers op Hebban, het minst gelezen. De enige roman van Emants die nog goed gelezen wordt is “Een nagelaten bekentenis” uit 1894. Dat is jammer, want “Juffrouw Lina” doorstaat prima de vergelijking met haar ‘jaargenoten’ en doet bijna niet onder voor “Een nagelaten bekentenis”. Al moet je als lezer van “Juffrouw Lina” wel enig geduld hebben.

De roman begint plomp verloren op de kaasboerderij van Jan Plat. Samen met zijn vrouw Lina, haar stiefdochter Ant en een aantal personeelsleden runt Plat zijn kaasboerderij aan de rand van een grote stad (Amsterdam?). In het eerste kwart van de roman maakt Emants ons vooral duidelijk hoe er aan het einde van de 19e eeuw kaas wordt gemaakt. Intensieve arbeid, waarbij nauwkeurig de juiste stappen gevolgd moeten worden. Tussen de bedrijven door licht Emants keer op keer een tipje van de sluier op van hoe Lina als 40 jarige alleenstaande dienstbode-huishoudster bij de gegoede familie Van der Wal in de stad van de een op de andere dag op het platteland als boerenvrouw terecht is gekomen en hoe de onderlinge persoonlijk relaties zijn tussen de leden in het huishouden van Jan Plat. Uit de onderlinge wijze van met elkaar omgaan krijgen we als lezer steeds een beter beeld van ieders karakter.

Langzaam maar zeker verdwijnen de beschrijvingen van het boerenbedrijf naar de achtergrond en nemen de onderlinge relaties en die met de buitenwereld/de stad de overhand. Wanneer op de boerderij een trouwfeest wordt gegeven voor de stiefzoon van mevrouw Van der Wal wordt geleidelijk aan veel duidelijker dat Lina zo haar eigenaardigheden heeft en dat er ‘iets’ is gebeurd in haar verleden. Maar wat? Dat wordt deels duidelijk wanneer haar dochter Maria onverwachts opduikt tijdens het trouwfeest. Dochter? Maar waarom woont die dan niet bij Lina? Is Lina eerder getrouwd geweest? Maar dan zou ze al lang niet meer Juffrouw Lina heten? Emants speelt een vernuftig spel met de lezer, door iedere keer weer met nieuwe antwoorden te komen die weer tot evenveel nieuwe vragen leiden. Wat is er met Maria aan de hand? En met Lina?

In het tweede deel van de roman vallen alle puzzelstukjes op hun plaats en krijgt de lezer antwoorden op alle vragen en nog veel meer. Stukje bij beetje ziet Lina steeds minder mogelijkheden om haar leven en dat van Maria weer op orde te krijgen. Maria heeft die hoop al eerder opgegeven. In het een na laatste hoofdstuk beschrijft Emants op prachtige en huiveringwekkende wijze hoe Lina in een kruising tussen nachtmerrie, hallucinatie en psychose het besluit neemt om samen met Maria uit het leven te stappen. In het laatste hoofdstuk voltrekken zij hun besluit.

Geen vrolijke roman, maar wel een van de beste Nederlandstalige naturalistische romans. Blijft toch vreemd dat “Juffrouw Lina” de laatste jaren nog zo weinig wordt gelezen. Een gemiste kans voor de liefhebbers van het genre.

Reageer op deze recensie

Meer recensies van Cies

Gesponsord

Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?

Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.

De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?

Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.

Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...

Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?

De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?

Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.

Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?

Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.

Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.

Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.

Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.

Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.

Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.

Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.

Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.

Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.

Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.

Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.

Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.

Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...

Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!

Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...

Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.

Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.

Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.

De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.

Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.

Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.

Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.

Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …

Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.

Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.

Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.