Meer dan 6,0 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Lezersrecensie

Veel meer dan een bijna vergeten ‘Regenboog klassieker’

Cies 05 juli 2024
Door de ophef die de publicatie van “Pijpelijntjes” van Jacob Israël de Haan (1881 – 1924) in 1904 veroorzaakte gaat in de Nederlandse literatuurgeschiedenissen (bijna) alle aandacht uit naar deze ophef en is er zo goed als geen aandacht voor zijn daaropvolgende roman “Pathologieën” uit 1908. Die enkele keer dat “Pathologieën” nog eens wordt genoemd dan is het om aan te geven dat net als in “Pijpelijntjes” homo-erotiek een belangrijke plaats inneemt in deze tweede roman. Op zich juist, maar het doet “Pathologieën” tekort, aangezien “Pathologieën” beter is dan “Pijpelijntjes” en het niet alleen om een relatie tussen homoseksuelen gaat. “Pathologieën” is de meest voldragen decadentistische Nederlandstalige roman uit het ‘fin de siècle’.

Johan van Vere de With, het hoofdpersonage in “Pathologieën” is de Nederlandse literaire neef van Jean des Esseintes het hoofdpersonage in “Tegen de keer” van J-K Huysmans uit 1884; twee gelijkaardige nerveuze zielen die zich omringen met mooie spullen in een poging om zo een psychisch evenwicht te realiseren. René Richell, de vriend van Johan van Vere de With, strooit net als Lord Henry Wolton, een centraal personage in “Dorian Gray” (1891) van Oscar Wilde, met paradoxen en andere ‘bon mots’ om zijn nihilistische en sadistische levensvisie te verdedigen en Johan hier in mee te sleuren. Voor alle duidelijkheid, De Haan bedrijft geen epigonisme in “Pathologieën”, daarvoor is het werk te origineel en te goed. Dat hij geïnspireerd en beïnvloed is door deze twee standaardwerken van het decadentisme daar is geen twijfel over mogelijk.

“Pathologieën” is een strak gecomponeerde roman die zo goed als volledig verteld wordt vanuit het perspectief van Johan. Het kent geen essayistische uitweidingen zoals “Tegen de keer” en er zijn ook geen (overbodige) nevenintriges zoals in “Dorian Gray”. Deze strakke compositie en het vertellen vanuit het perspectief van Johan zorgen ervoor dat “Pathologieën” nog decadentistischer en nog beter is dan de twee inspiratiebronnen. Het is zoveel meer dan een zo goed als vergeten ‘Regenboog klassieker’, “Pathologieën” is een tijdloze Nederlandstalige roman uit het ‘fin de siècle’ en daar zijn er niet zo heel van.

Reageer op deze recensie

Meer recensies van Cies

Gesponsord

Aan het lot kun je niet ontsnappen ... of wel?

Intermezzo is een prachtige roman over broers en geliefden, van dé literaire stem uit Ierland.

Door de late middeleeuwen letterlijk aan te raken blaast Van Loo ons verre verleden meer dan ooit nieuw leven in.

Een ode aan de Hollandse keuken en de smaak van thuis.

Meer dan 200 recepten voor de kerstdagen.

Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!

Het leukste cadeau voor iedereen: lol verzekerd!

Toine Heijmans neemt zijn lezers mee naar de uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis.

Een roman over iemand die floreert als onderzoeker, maar zich het comfortabelst voelt als ze zelf in de schaduw blijft

In Lijtje deelt Harmen van Straaten ontroerende, grappige en herkenbare verhalen over zijn dementerende moeder.

De schitterende beelden en poëtische teksten vertellen het verhaal van een bijzondere vriendschap, tussen het meisje en de drie dieren.

Een magisch coming-of-age-verhaal over een jongen die zijn eerste weekend zonder zijn ouders doorbrengt. . . en een leeuw die op hem komt passen.

Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.

Deze nieuwe fase kan er een zijn van vreugde, vervulling en verdieping.

De Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!

De auteur van Het meisje in de trein is terug! Ligt de waarheid op het eiland begraven?

Kenia, 1926. De jonge Ivy staat voor grote uitdagingen. Ondertussen is Ranjana, een jonge Indiase vrouw, op de vlucht.

Een nieuwe, inclusieve geschiedenis van het vroegst bewoonde continent van de wereld.

Een prachtig overzicht van de liefdespoëzie, van de vroege middeleeuwen tot nu

Hoe kunnen we ons een weg banen door dit alles?

Drie jaar geleden overleed haar beste vriendin, en sindsdien staat Erins leven stil.

Kenia, 1910. Als de jonge Ivory meereist met haar vader op safari, wordt ze onmiddellijk verliefd op het land en de natuur