Meer dan 5,6 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Lezersrecensie

De eerste naturalistische roman

Cies 18 mei 2020
“Thérèse Raquin” (1867) van Emile Zola (1840 – 1902) wordt algemeen beschouwd als de eerste naturalistische romans. In de jaren voorafgaande aan “Thérèse Raquin” had Zola al een aantal korte verhalen, toneelstukken, literaire kritieken en romans geschreven, zonder al veel indruk te maken. Met “Thérèse Raquin” kwam hier, al was het met horten en stoten, grote verandering in. Het boek werd in eerste instantie in de (literaire) pers fel bekritiseerd voor het zo open en bloot beschrijven van overspel, moord en zelfmoord zonder daar met moreel misprijzen over te schrijven. Deze kritieken waren redenen voor Zola om bij de 2e druk (zo veel succes had deze roman nog net wel) een voorwoord te schrijven. In dit voorwoord legt hij uit dat hij de gemoedstoestanden van zijn personages heeft willen bestuderen en niet hun morele karakter. Dit is veel meer dan een accentverschil met wat er in die jaren aan romans werd gepubliceerd. Zola stapt als eerste over van het beschrijven van aangeleerde sociale normen en waarden én het vellen van een moreel oordeel naar het beschrijven van aangeboren natuurlijke driften zonder daarover een moreel oordeel te geven. Hij doet dit geïnspireerd door het werk van de Franse wetenschappers Auguste Comte, Hypolite Taine en Claude Bernard. Alle drie waren zij voorstander van empirische methoden van beschrijven en experimenteren. Alle drie gingen ze uit van een groot verschil tussen ‘nature’ (biologische factoren, aangeboren eigenschappen) en ‘nuture’ (sociale milieu waarin iemand opgroeit, wat hij/zij van huis uit mee krijgt) en de invloed die maatschappelijk aanvaarde normen en waarden op het menselijk gedrag hebben.

Het verhaal in “Thérèse Raquin” is redelijk eenvoudig. Thérèse wordt op jonge leeftijd geadopteerd door haar tante en groeit samen op met haar neef Camille in een Frans provinciestadje. Camille heeft een zwakke gezondheid en zijn moeder is wel heel erg bezorgd om hem. Wanneer ze alle twee op gepaste leeftijd zijn, trouwen Camille en Thérèse met elkaar. Van (romantische) liefde is geen sprake. De zwakke Camille recht een keertje zijn rug, wanneer hij besluit om samen met echtgenote en moeder te verhuizen vanuit de provincie naar Parijs. Daar baten de twee vrouwen een armzalig textielwinkeltje uit en heeft Camille een kantoorbaantje. Op het moment dat Camille zijn collega en oud-dorpsgenoot Laurent mee naar huis neemt, verandert alles voor Thérèse. Ze krijgt een verhouding met Laurent. Het enige wat hun tempert in het dagelijks botvieren van de vleselijke lusten is de heersende huwelijksmoraal en dus Camille. Door Camille uit de weg te ruimen zou er alle ruimte moeten ontstaan voor Thérèse en Laurent om samen gelukkig te worden. Helaas zo werkt het niet. In prachtige hoofdstukken beschrijft Zola hoe Camille als het ware tussen Thérèse en Laurent in bed ligt. Ze worden er alle twee gek van en wanneer ze geen enkele uitkomst meer zien, stappen ze alle twee gelijktijdig uit het leven.

De ophef over “Thérèse Raquin” zat dan ook niet zozeer in wat Zola beschreef, want overspel, moord, zelfmoord en huiselijk geweld kwamen wel vaker voor in romans, maar was het de criticasters te doen om hoe hij het beschreef. Zo schrijft Zola meerdere keren dat de overspeligen geen enkele morele wroeging voelen over wat ze hebben gedaan, maar ‘slechts’ fysieke walging voelen en vaak dat nog niet eens. Het is in deze eerste naturalistische roman voor Zola nog zoeken tussen aan de ene kant al te gedetailleerde en pseudo wetenschappelijke beschrijvingen van huiselijke interieurs, de gemoedstoestanden van zijn personages en aan de andere kant een heel goed leesbare en indringende roman. Dit lukt hem in latere romans als “Het beest in de mens”, “Nana”, “De mijn” en “De kroeg” nog beter. Hij heeft dan een nog beter ‘cadans’ gevonden om tempo van ontwikkelingen in het verhaal en tempo waarin het verhaal is geschreven op elkaar aan te laten sluiten.

Reageer op deze recensie

Meer recensies van Cies

Gesponsord

Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?

Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.

De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?

Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.

Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...

Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?

De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?

Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.

Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?

Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.

Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.

Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.

Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.

Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.

Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.

Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.

Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.

Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.

Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.

Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.

Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.

Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...

Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!

Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...

Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.

Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.

Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.

De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.

Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.

Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.

Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.

Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …

Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.

Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.

Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.