Lezersrecensie
Gewelddadig als een western
De Stille Don (eerste deel) handelt over kozakken en boeren in Rusland aan het begin van de twintigste eeuw. We leven mee met een aantal families in hun dagelijks leven dat ze leiden in het ritme van de seizoenen.
We ervaren de mores tussen mannen en vrouwen in hun dagelijkse bezigheden en zien hoe het leven verandert als de jonge mannen gerecruteerd worden voor de eerste wereldoorlog.
Familiebanden zijn heel sterk. De ouders bepalen met wie zonen en dochters gaan trouwen. De manier van omgaan met elkaar is zeer gewelddadig. Er wordt veel gevloekt, boos gesproken en met elkaar geknokt tot bloedens toe. Paarden krijgen voortdurend met de knoet en vrouwen krijgen bevelen, worden afgeranseld en verkracht. Het is de sfeer van een western. Gewelddadigheid en onderlinge verbondenheid en liefde gaan hand is hand; de gewelddadige mannen zijn snel geëmotioneerd.
Het is een opvallend vrijmoedig boek. De zeden zijn nogal los; er vindt nogal wat overspel plaats. Een broer heeft een oogje op een zus, een getrouwde man gaat er met de vrouw van zijn buurman vandoor. De hartstocht en lust van de vrouwen worden openlijk beschreven.
Aan het begin van de eerste wereldoorlog worden de jonge kozakken gerecruteerd. We maken de gruwel van de oorlog mee, waarin de gewone jongens wreed worden behandeld door hun meerderen en de dood in worden gejaagd door de domme bevelen van de staf, die zelf buiten schot blijft. De hoofdpersoon Grigori ervaart dit onrecht en bij hem wordt het eerste zaadje van de rebellie ( het socialisme) gelegd.
Grigori raakt gewond en keert weer terug naar zijn geliefde geboortegrond, waar zijn minnares inmiddels met een ander vrijt en hij tot grote vreugde van zijn familie terugkeert naar zijn wettelijke echtgenote.
Waar Tolstoj schrijft over de beslommeringen van de adel in hun dagelijks leven en in de oorlog gaat dit boek over de gewone mens, de boer, de soldaat. Als lezer wordt je geconfronteerd met de ruwheid van hun bestaan, maar ook met hun oprechtheid en innige verbondenheid en de rauwe schoonheid van de omgeving waarin ze leven. Het lijkt op het naturalisme zoals je dat ook bij Steinbeck vindt.
En waar Tolstoj heel veel ruimte neemt voor de gedachtenkronkels van zijn hoofdpersonen en subtiele gedragsobservaties doet dit boek dat helemaal niet. De gebeurtenissen worden uitbundig beschreven zonder oordeel, maar ook zonder verder duiding. De personages en onderlinge interacties worden met grove pen - vaak heel amusant - neergezet. Ze zijn wat ze zijn en doen wat ze doen.
Het boek blijft hierdoor wel wat plat in mijn beleving, maar toch merkte ik dat de hoofdpersonen langzamerhand wel tot leven kwamen en me raakten.
De taal vond ik nogal stroef - zeker de vele beschrijvingen van de omgevingen - , maar dat zal zeker komen door de oude vertaling uit 1930 die ik heb gelezen ( eerste druk, van Praag).
We ervaren de mores tussen mannen en vrouwen in hun dagelijkse bezigheden en zien hoe het leven verandert als de jonge mannen gerecruteerd worden voor de eerste wereldoorlog.
Familiebanden zijn heel sterk. De ouders bepalen met wie zonen en dochters gaan trouwen. De manier van omgaan met elkaar is zeer gewelddadig. Er wordt veel gevloekt, boos gesproken en met elkaar geknokt tot bloedens toe. Paarden krijgen voortdurend met de knoet en vrouwen krijgen bevelen, worden afgeranseld en verkracht. Het is de sfeer van een western. Gewelddadigheid en onderlinge verbondenheid en liefde gaan hand is hand; de gewelddadige mannen zijn snel geëmotioneerd.
Het is een opvallend vrijmoedig boek. De zeden zijn nogal los; er vindt nogal wat overspel plaats. Een broer heeft een oogje op een zus, een getrouwde man gaat er met de vrouw van zijn buurman vandoor. De hartstocht en lust van de vrouwen worden openlijk beschreven.
Aan het begin van de eerste wereldoorlog worden de jonge kozakken gerecruteerd. We maken de gruwel van de oorlog mee, waarin de gewone jongens wreed worden behandeld door hun meerderen en de dood in worden gejaagd door de domme bevelen van de staf, die zelf buiten schot blijft. De hoofdpersoon Grigori ervaart dit onrecht en bij hem wordt het eerste zaadje van de rebellie ( het socialisme) gelegd.
Grigori raakt gewond en keert weer terug naar zijn geliefde geboortegrond, waar zijn minnares inmiddels met een ander vrijt en hij tot grote vreugde van zijn familie terugkeert naar zijn wettelijke echtgenote.
Waar Tolstoj schrijft over de beslommeringen van de adel in hun dagelijks leven en in de oorlog gaat dit boek over de gewone mens, de boer, de soldaat. Als lezer wordt je geconfronteerd met de ruwheid van hun bestaan, maar ook met hun oprechtheid en innige verbondenheid en de rauwe schoonheid van de omgeving waarin ze leven. Het lijkt op het naturalisme zoals je dat ook bij Steinbeck vindt.
En waar Tolstoj heel veel ruimte neemt voor de gedachtenkronkels van zijn hoofdpersonen en subtiele gedragsobservaties doet dit boek dat helemaal niet. De gebeurtenissen worden uitbundig beschreven zonder oordeel, maar ook zonder verder duiding. De personages en onderlinge interacties worden met grove pen - vaak heel amusant - neergezet. Ze zijn wat ze zijn en doen wat ze doen.
Het boek blijft hierdoor wel wat plat in mijn beleving, maar toch merkte ik dat de hoofdpersonen langzamerhand wel tot leven kwamen en me raakten.
De taal vond ik nogal stroef - zeker de vele beschrijvingen van de omgevingen - , maar dat zal zeker komen door de oude vertaling uit 1930 die ik heb gelezen ( eerste druk, van Praag).
1
Reageer op deze recensie