Lezersrecensie
Gruwelijk en gewelddadig
Deze historische roman beschrijft de strijd die er gevoerd werd tussen Carthago en het huurlingenleger in de derde eeuw voor christus. Carthago gebruikte huurlingen - uit allerlei landen - in het leger om haar macht in het westelijk middellandse zeegebied uit te breiden. Dit huurlingenleger kwam in opstand tegen Carthago omdat ze niet volgens afspraak betaald werden. Ook andere volken die onder de knoet van Carthago zaten, sloten zich hierbij aan. We volgen in het boek het verloop van deze strijd, waarbij voortdurend de kansen verkeren, maar uiteindelijk Carthago overwint.
Naast deze centrale lijn loopt er ook nog een verhaallijntje van Salammbo, de dochter van Hamilcar - de grote man van Carthago en vader van Hannibal - die een onmogelijke liefde opvat voor Matho een van de leiders van de huurlingen, wat uiteraard desastreus afloopt.
De taal in het boek is bijzonder plastisch en zintuiglijk. De veldslagen, de gebruiksvoorwerpen, de wapens, de kleding, de omgeving; alles wordt met veel beeldrijke details beschreven, zodat je echt meegesleept wordt in een andere tijd. Het bijzondere gebruik van perspectief geeft een ruimtegevoel alsof je in een soort driedimensionale plattegrond vanuit verschillende hoogtes de gebeurtenissen meemaakt.
De gruwelen van de strijd worden objectiverend beschreven. Het is een verschrikkelijk gewelddadige en bloedige wereld die echter door de objectiverende, virtuoze stijl bijna een esthetische waarde krijgt.
De wereld wordt beheerst door mannen en die laten zich leiden door hebzucht, heerszucht en moordzucht. Zelfs de liefde is zo hoogdravend en onmogelijk dat deze alleen tot vernietiging kan leiden. Tussen al dit woeste gekletter is Salammbo een rustpunt, maar ook van haar hoef je niet veel contemplatie te verwachten want haar gedachtenwereld wordt beheerst door de mystiek van de religie, de aanbidding van de goden.
Het boek beschrijft een maatschappelijke werkelijkheid die doet denken aan Alkibiades van Pfeijffer. Een stad kan rijk en machtig worden door de onderdrukking en afpersing van andere steden en landen en is voortdurend in oorlog om haar belangen te verdedigen en er is een grote minachting voor vrouwen, men is voortdurend op zoek naar zondebokken en de samenleving drijft op slavernij. Pfeiffer kon in zijn boek tenminste nog de Atheense filosofie inzetten om je het idee te geven dat er meer op de aarde is dan alleen hebzucht, heerszucht en moordzucht. Bij Flaubert lijkt er niets anders te zijn dan de lage driften en de waanzin van de godsdienst als aandrijvers van het menselijk handelen.
Goed beschouwd worden we in Salammbo op een virtuoze manier, onder een sluier van esthetiek geconfronteerd met een inktzwarte, met bloed besmeurde werkelijkheid, waarin Flaubert blijk geeft van een mistroostig mensbeeld zonder enig lichtpuntje.
Naast deze centrale lijn loopt er ook nog een verhaallijntje van Salammbo, de dochter van Hamilcar - de grote man van Carthago en vader van Hannibal - die een onmogelijke liefde opvat voor Matho een van de leiders van de huurlingen, wat uiteraard desastreus afloopt.
De taal in het boek is bijzonder plastisch en zintuiglijk. De veldslagen, de gebruiksvoorwerpen, de wapens, de kleding, de omgeving; alles wordt met veel beeldrijke details beschreven, zodat je echt meegesleept wordt in een andere tijd. Het bijzondere gebruik van perspectief geeft een ruimtegevoel alsof je in een soort driedimensionale plattegrond vanuit verschillende hoogtes de gebeurtenissen meemaakt.
De gruwelen van de strijd worden objectiverend beschreven. Het is een verschrikkelijk gewelddadige en bloedige wereld die echter door de objectiverende, virtuoze stijl bijna een esthetische waarde krijgt.
De wereld wordt beheerst door mannen en die laten zich leiden door hebzucht, heerszucht en moordzucht. Zelfs de liefde is zo hoogdravend en onmogelijk dat deze alleen tot vernietiging kan leiden. Tussen al dit woeste gekletter is Salammbo een rustpunt, maar ook van haar hoef je niet veel contemplatie te verwachten want haar gedachtenwereld wordt beheerst door de mystiek van de religie, de aanbidding van de goden.
Het boek beschrijft een maatschappelijke werkelijkheid die doet denken aan Alkibiades van Pfeijffer. Een stad kan rijk en machtig worden door de onderdrukking en afpersing van andere steden en landen en is voortdurend in oorlog om haar belangen te verdedigen en er is een grote minachting voor vrouwen, men is voortdurend op zoek naar zondebokken en de samenleving drijft op slavernij. Pfeiffer kon in zijn boek tenminste nog de Atheense filosofie inzetten om je het idee te geven dat er meer op de aarde is dan alleen hebzucht, heerszucht en moordzucht. Bij Flaubert lijkt er niets anders te zijn dan de lage driften en de waanzin van de godsdienst als aandrijvers van het menselijk handelen.
Goed beschouwd worden we in Salammbo op een virtuoze manier, onder een sluier van esthetiek geconfronteerd met een inktzwarte, met bloed besmeurde werkelijkheid, waarin Flaubert blijk geeft van een mistroostig mensbeeld zonder enig lichtpuntje.
3
2
Reageer op deze recensie