zeer indrukwekkend

In het boek Het gemis beschrijft Aaltje van Wieringen de oorlogsverschrikkingen door de ogen van de negenjarige Anne Vrijman. Anne maakt de luchtlanding van de geallieerden rond Arnhem in september 1944 mee vanuit haar woonplaats Oosterbeek. Anne's ouders en haar buren verwachten en hopen dat de oorlog dan snel afgelopen zal zijn. Hoe anders pakt dat uit.

Anne, haar ouders en haar broertje belanden in de frontlinie en moeten evacueren. Samen met de buren verlaten ze Oosterbeek om een veilige plek te vinden. Als lezer beleven we deze reis mee met Anne, lopend langs eerst bekende plekken en door het bos waar ze in de zomer nog speelde met haar step. Elke stap voert haar verder van haar vertrouwde plek en van haar pop Loesje die ze in de kelder heeft moeten achterlaten. Anne maakt de verschrikkingen van de oorlog mee: beschietingen, angst, steeds maar verder moeten tot de hongerwinter aan toe.

Het is Aaltje van Wieringen goed gelukt om mij als lezer de verschrikkingen te laten voelen door ze vanuit het negenjarige meisje te beschrijven. De oorlog haalt het kind uit haar, ze krijgt volwassen verantwoordelijkheden: zorgen voor eten, zorgen voor haar broertje die meegaat op hongertochten en de verantwoordelijkheid die ze voelt voor haar moeder, die een zwak hart heeft. De hoofdstukken zijn kort, zoals een kind zou vertellen en levendig. Net als Anne had ik ook sterk de behoefte aan een schone kleding na dagenlang lopen en schuilen onder een bed zonder zelfs naar het toilet te kunnen.

De titel van het boek dekt meerdere ladingen. Anne mist een gewone jeugd door de oorlog, ze mist ook liefde van haar ouders die haar meer als lastig zien: vooral de moeder is erg koud in haar contact met haar dochter. Anne stopt alle liefde die ze zelf niet krijgt in haar poppekind Loesje die ze niet mee kon nemen op haar vlucht.

Zeer indrukwekkend verslag van de oorlog door de ogen van een kind die haar jeugd kwijtraakt.

Het gemis
Aaltje van Wieringen
2021