In de slagschaduw van de Spaanse Burgeroorlog
Waar bleef de grote Spaanse roman over de economische crisis, die in Spanje al vier jaar zo verschrikkelijk huis houdt? Rafael Chirbes schreef dit boek, volgens Spaanse critici.
Hoe zou een roman over de economische crisis in Spanje in elkaar kunnen zitten? Welke aspecten van de in elkaar stortende commerciële instellingen zijn sexy om te beschrijven? De failliete projectontwikkelaars en hun half afgebouwde luxe-appartementenblokken naast die half aangelegde golfbanen aan de kust, die we kennen van het Journaal? De wanhopige werklozen in Madrid die geen uitweg meer weten en van het balkon springen, terwijl de politie al beneden staat te wachten, opgetrommeld door de deurwaarder? Rafael Chirbes heeft deze mogelijke verhaallijnen niet gebruikt. Hij heeft zich in zijn boek Aan de oever gebogen over de gevolgen van de crisis voor iemand die er geen directe bemoeienis mee had. Zoals een steentje dat over het water zeilt immer grotere kringen veroorzaakt, zo heeft de Spaanse crisis deining gebracht in zelfs de meest onopvallende levens.
Moeras
In het universum dat Rafael Chirbes heeft geschapen, gaat het er erg rustig aan toe. Zijn roman speelt zich af in een kleine stad aan de Spaanse oostkust, in de buurt van Alicante en naast een groot moerassig niemandsland waar geen toerist belangstelling voor heeft en waar dus behalve de lokale bevolking ook nooit iemand komt. In dit achtergebleven gebied is vooral sprake van berusting. Hoofdpersoon Esteban ziet de recente crisis die hem zijn spaargeld en laatste illusies heeft ontnomen, als een slotakkoord in een toch al mislukt leven. Deze zeventigjarige timmerman heeft zijn dagelijkse bezigheden en hiernaast zijn herinneringen om zich druk over te maken. Die herinneringen betreffen de nasleep van de Spaanse Burgeroorlog in het gezin waar hij opgroeide. Een oorlog, die in zekere zin nog steeds bezig is.
Aan de oever is een sfeervolle roman, waarin heus wel het een en ander gebeurt, maar op een haast terloopse manier. Chirbes geeft vooral aan het begin van het boek weinig informatie over wie nu precies wie is, en hoe de personages met elkaar te maken hebben. De lezer mag die heerlijk zelf gaan uitknobbelen. Gaandeweg verandert dat wel, en begint hij steeds dichter om de gebeurtenissen te cirkelen. Hiermee in tegenspraak is Chirbes excuberante, opzwepende stijl; hij construeert opvallend lange zinnen die aanvoelen alsof hij tijdens het schrijven koorts had. Het ene mooie beeld buitelt over het volgende, uitweidingen volgen elkaar razendsnel op, de ene associatie is nog niet gelezen of de volgende precieze formulering van een detail dient zich al weer aan. Voor Spanje-watchers is dit een heerlijk boek, maar voor iemand die iets wil begrijpen van de economische achtergronden van de crisis, en hoe het ook alweer zat met die Spaanse banken, is dit geen geschikte lectuur.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Daphne Meijer
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
