Van cynisme tot ontroering

De onverschrokken lafaard gaat over Bram. Bram is jong, heeft een goede baan als planoloog bij de gemeente Amsterdam, maar is doodongelukkig. Hij veracht de hele wereld en alles wat met die wereld te maken heeft. Want Bram is zevenentwintig en weduwnaar. De dood van zijn vriendin Ronja heeft hem zo geraakt dat hij overal cynisch over is: over de relatie met zijn ouders die al jarenlang slecht is, over zijn baan en over zijn schoonmoeder Maria, die sinds ze haar dochter is verloren naar Brams mening veel te bemoeizuchtig en dramatisch is.

‘Ook zoiets: mensen die kaarsjes branden voor doden. Daar begrijp ik dus helemaal geen reet van. Er gaat geen gelegenheid voorbij zonder dat iemand een doos waxinelichtjes uit een keukenkast trekt. Romantisch etentje? Laten we de kaarsjes aansteken, dat geeft meteen sfeer. Jarig? Hier heb je een waxinelichtjeshouder, kan je het elke avond thuis gezellig maken. Heb je je vriendin verloren? Wacht, we branden een armetierig kaarsje voor je, dan voel je je vast beter en weet zij dat je aan haar denkt. Ronja kan helemaal niet denken, stelletje halvezolen.’

Avond aan avond drinkt Bram zijn verdriet weg. De enige plek waar hij zich prettig voelt is op het dak van zijn appartementencomplex. Pas daar komt zijn verdriet echt naar boven.

‘Boven ga ik in kleermakerszit op het randje van het dak zitten. Pas als ik iets nats langs mijn wang voel glijden, besef ik dat ik huil. ‘Sorry.’ Nu praat ik in ieder geval wel hardop, al is er dan niemand in de buurt om me te horen. ‘Ik mis je gewoon zo.’

Wanneer Bram bij een verplichte social-media cursus op het werk een Twitter-account moet aanmaken, is hij wederom sarcastisch. Hij is niet van plan wat met zijn account te doen, maar al gauw krijgt hij een reactie van Zwaan. Dagenlang twitteren de twee over en weer. De gesprekken zijn om te lezen zowel irritant als interessant. Door de ‘twitter-achtige’ vormgeving moet je constant controleren wie er aan het woord is. Gelukkig gaan deze conversaties later in het boek -een beetje te laat, dat wel- over in gewone chatgesprekken. Dat leest een stuk prettiger.

Ook Zwaan heeft zo haar eigen problemen. Ze kampt met depressiviteit en doordat zij zich kwetsbaar opstelt lijkt ook Bram wat te ontdooien. Zwaan heeft meer invloed op hem dan hij zou willen. Als het contact tussen de twee wordt verbroken vanwege stomme onenigheid blijft Bram zich afvragen hoe Zwaan op bepaalde situaties zou reageren, wat ze zou zeggen. Hierdoor besluit hij dat hij haar in het echt wil ontmoeten. Maar deze ontmoeting verloopt anders dan Bram zou denken, heel anders.

Alhoewel het bijna een ‘gegarandeerd succes’ lijkt om te schrijven over een geliefde die aan een ernstige ziekte is overleden (denk aan Komt een vrouw bij de dokter of Dansen in de hemel) , laat ook De onverschrokken lafaard niet onberoerd. Het is een roman waar je vanaf de eerste bladzijde aan gekleefd bent en die je in één adem uitleest. Opmerkelijk aan De onverschrokken lafaard is dat de vrouwelijke auteur zich heeft verplaatst in een mannelijk hoofdpersonage. De eerste bladzijden ben je je daar nog enigszins van bewust, maar Meijer schrijft zo overtuigend dat je dit al gauw kunt loslaten en je je volledig kunt verplaatsen in Bram.

Bram is niet echt het type waar je graag een avond in de kroeg mee wil doorbrengen, maar toch weet hij sympathie bij de lezer op te wekken. Enerzijds stoor je je aan zijn eeuwige pessimisme, anderzijds wil je hem troosten en zeggen dat alles goed komt, ooit. Deze wisselwerking maakt het boek interessant, zeker omdat er qua actie niet veel gebeurt. Het gaat echt om de gesprekken tussen Bram en Zwaan, waardoor emoties loskomen die Bram lang probeerde te verdoezelen achter zijn cynisme. Dat hij zijn emoties steeds meer bloot durft te geven maakt Bram dapper, een onverschrokken lafaard.