Sensueel zonder plat te zijn
Twee jaar geleden vierde Marion Bloem haar veertigjarig jubileum als schrijfster. In 1983 brak ze naar een groot publiek door met haar roman Geen gewoon Indisch Meisje. Omdat de schrijfster zich vereenzelvigde met gemengde afkomst, werd Bloem zowel in de media als in de wetenschap vanwege deze roman beschouwd als hét gezicht en dé stem van de tweede generatie Indische Nederlanders.
Na dit literaire debuut volgde een indrukwekkend oeuvre, waarin voormalig Nederlands-Indië en het hedendaagse Indonesië veelal werden gethematiseerd. Maar ook lust en liefde zijn thema’s waar Bloem door bevlogen is. Haar onlangs verschenen, gelijknamige roman is niet het eerste boek dat hierover gaat. Ook in Meer dan mannelijk (2011) worden liefde en lust tegenover elkaar geplaatst. Maar Lust en liefde is anders; met deze roman wilde de schrijfster de complexiteit van lust en liefde weergeven in een huwelijk dat al veertig jaar standhoudt. Daarin is ze met vlag en wimpel geslaagd.
Lust en liefde beslaat een periode van veertig jaar, die door hoofdpersonage Eva in de vorm van flashbacks wordt herdacht vanaf een massagetafel in haar eigen keuken. We leren de jonge negentienjarige Eva kennen die een relatie krijgt met Adam en moeite heeft de seksualiteit in zichzelf te ontdekken. Adam leert de onervaren Eva wat lust is en helpt haar geduldig ‘het lint’ weer terug te vinden, “de tinteling die nodig was om het gewenste hoogtepunt tijdens het vrijen te bereiken.”
Alhoewel Adam en Eva aan het begin van hun relatie beloven elkaar nooit te verlaten, worden de grenzen van liefde en lust steeds verlegd en weer bijgeschaafd. Eva vindt ‘het lint’ niet alleen bij haar eigen man, maar ook bij andere minnaars. Ook Adam overschrijdt de grenzen van monogamie. Terwijl Eva open is over haar escapades, houdt Adam zijn buitenechtelijke avontuurtjes voor zichzelf. De geliefden doen elkaar pijn, hun liefde wordt meerdere malen op de proef gesteld. De zwaarste proef moeten de geliefden echter doorstaan als Adam prostaatkanker krijgt. Niet alleen het ziekteproces en de bijbehorende zorgen zijn vreselijk, ook de lust verdwijnt bij Adam, datgene wat zo onlosmakelijk verbonden leek te zijn met hun liefde. Toch blijkt de voorgenomen onvoorwaardelijke liefde een sterke fundering.
“Ze zal weggaan als niet alleen de erotiek ontbreekt, maar ook de zuiverheid. Gebrek aan fysieke intimiteit is draaglijk als ze hun inhoudelijke intimiteit weten te heroveren. Hem verlaten zal moeilijk zijn. Hij is een deel van haar.”
Anders dan in veel van haar vorige romans, waarin situaties vanuit vele invalshoeken worden bekeken (Ver van familie is hiervan een goed voorbeeld), kent Lust en liefde slechts twee vertelperspectieven. Bloem daagde zichzelf uit om zich voor honderd procent in de twee personages, Adam en Eva, in te leven, en dat is gelukt. Het is net alsof er twee schrijvers -waarvan je automatisch bij de tweede schrijver denkt aan Bloems echtgenoot Ivan Wolffers- afwisselend aan deze roman hebben gewerkt. En alhoewel Bloem vindt dat het er niet toe mag doen of een roman wel of niet autobiografische elementen bevat (zie interview), kun je je daar als lezer niet aan onttrekken. De zestigjarige Eva is al sinds haar negentiende bij haar huidige man, heeft één zoon, is van Indische komaf, haar man krijgt prostaatkanker; stuk voor stuk gegevens die overeenkomen met het leven van de schrijfster. Maar doet dat ertoe? Nee. Ook zonder deze vergelijking is Lust en liefde een aangrijpend boek. De kracht van de roman zit in de kwetsbaarheid en de ontwikkeling van de personages en in de beeldende schrijfstijl.
Lust en liefde is sensueel, zonder plat te zijn. Geen erotiek slechts om het boek op te leuken, maar omdat het bij de ontwikkeling van de personages hoort. Marion Bloem laat zien dat lust en liefde zowel elkaars vriend als vijand kunnen zijn. Een ander thema dan we van ‘dé stem van de tweede generatie Indische-Nederlanders' gewend zijn, maar een herkenbare en vertrouwde schrijfstijl: een aanwinst in Bloems oeuvre.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Daphne van Rijssel
Gesponsord
Als Jolenes helikopter crasht in Irak, moet ze terugkeren naar het huwelijk en gezin dat ze onder hoogspanning achterliet. Schrijf je nu in voor de Hebban Leesclub.
Beth leidt een gelukkig leven met haar man Frank op hun schapenboerderij, maar dan komt haar jeugdliefde Gabriel terug, met wie ze als zeventienjarige een intense zomer beleefde. Bekijk alle Boekenweektips.
Fayes vader bedreigt niet alleen haar, maar ook haar dierbaren en levenswerk, het bedrijf Revenge. Ze roept haar vriendinnen om zich heen om de ultieme wraak te plannen. Bekijk alle Boekenweektips.
In concentratiekamp Westerbork doet jonge moeder Catharina alles wat nodig is om haarzelf en haar zoon te laten overleven. Ze gaat als showgirl dansen in het beroemde kampcabaret. Bekijk alle Boekenweektips.
Isabel woont alleen in het huis van haar overleden moeder, waar alles rustig voortkabbelt tot plotseling haar broer Louis met zijn nieuwe vriendin Eva voor de deur staat. Bekijk alle Boekenweektips.
Een onweerstaanbare schelmenroman over Algot Olsson en een bonte verzameling mensen. Algot stort zich op de mooie en hopelijk lucratieve kunst van het distilleren van brandewijn. Bekijk alle Boekenweektips
Een jonge cartograaf vertrekt naar Amsterdam en tekent voor zijn grote liefde in zijn wereldkaart, vlak naast de evenaar, een 'nog onontdekt' eiland dat haar naam draagt. Bekijk alle Boekenweektips.
Op een koude winteravond belandt de zeventigjarige Leah met haar auto in het water. Hoewel de kade al snel vol mensen staat, doet niemand iets. Tot grote frustratie van studente Mirjam. Bekijk alle Boekenweektips.
De meningsverschillen over hoe het tuincomplex bestuurd moet worden, kunnen elk moment weer oplaaien, maar de grootste dreiging komt van de kant van de gemeente. Bekijk alle Boekenweektips.
Philip Dröge duikt in de curieuze geschiedenis van Nederlandstalig New York en New Jersey en doet dat op de fiets. Een boek dat reisgids, geschiedenisboek en road novel ineen is. Bekijk alle Boekenweektips.
Taalwetenschapper Khalid Mourigh gaat de straat op en de scholen langs om straattaal, het gebruik van Engels en de meertaligheid van het Nederlands te onderzoeken. Bekijk alle Boekenweektips.
Aan het begin van de Eindtijd valt de vrijdenkende engel Astoreth naar de aarde. Hij raakt verzeild in apocalyptische avonturen die hem van Amsterdam naar het Zweedse platteland voeren. Bekijk alle Boekenweektips.
Een meisje en een vis denken beiden dat de ander gevangenzit en dus maken ze een wak, maar ze beseffen dat het beter is als ze blijven waar ze zijn. Bekijk alle Boekenweektips.
Terwijl de ambitieuze Pierre groeit in zijn rol op de redactie van een tijdschrift, kelderen de abonneecijfers. Hoe lang moeten tradities en gewoontes in stand worden gehouden? Bekijk alle Boekenweektips.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog raken de levens van Luna en haar vader, de Joodse Rifka, de Indiase Chandar en Thiemen met elkaar verweven op een manier die zij niet voorzien. Bekijk alle Boekenweektips.
Eliza had zes broers, maar alleen Krekel is nog over. Een bangerik, een huilebalk, een blok aan haar been, eigenlijk. Alles gaat mis, maar Eliza en Krekel blijven zoeken naar hun verdwenen broers. Bekijk alle Boekenweektips.
Als de literaire bundel van zware crimineel Derek L. op het punt staat te verschijnen, mag hij tijdens zijn weekendverlof van de gevangenis aanwezig zijn op zijn eigen boekpresentatie. Bekijk alle Boekenweektips.
In dit hartstochtelijke pamflet toont docent Karim Amghar aan hoe mbo'ers nog steeds te maken hebben met onderwaardering, terwijl ze onmisbaar zijn voor de samenleving. Bekijk alle Boekenweektips.
Wanneer Hitler aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog Oostenrijk binnenvalt, moeten vijf hechte vrienden kleur bekennen. Kun je een ander ooit ten diepste kennen? Bekijk alle Boekenweektips.
Iemand breekt in bij Simon en beweert dat ze beiden vastzitten op een alternatieve belevingsvakantie. Het is het begin van een aangrijpende speurtocht. Bekijk alle Boekenweektips.
Stine Jensen verkent hoe mediastormen kunnen ontstaan en hoe je filosofie kunt inzetten om ze te duiden. Bekijk alle Boekenweektips.
Een kleurrijke groep outcasts raakt betrokken bij het mysterie van Salomé Abergel, de beroemde kunstenares die op het hoogtepunt van haar carrière plotseling verdwijnt. Bekijk alle Boekweektips.
Als Hitler aan de macht komt, vluchten Eva en Itzhak naar het conservatieve Zeeland. Daar haalt het gevaar hen in en Eva zal moeten kiezen. Bekijk alle Boekenweektips.
In de persoonlijke verhalen van Rusland-correspondent Iris de Graaf lees je hoe het is om als jonge vrouw verslag te doen vanuit Moskou, in het land van haar grootmoeder. Bekijk alle Boekenweektips.
Het is ronduit indrukwekkend wat we weten van onze moedertaal, wat we ermee kunnen, en hoe we dingen haarfijn aanvoelen. Bekijk alle Boekenweektips.
Sinds 2015 zit Astrid Holleeder ondergedoken, wat enorme impact heeft op haar leven en dat van haar familie. Ze vertelt over de dagelijkse routines, constante waakzaamheid en haar angst. Bekijk alle Boekenweektips.
