Lezersrecensie
Interessante roman met de nodige taalvirtuositeit
Christel Desmaretz debuteerde in 2021 met 'Brieven van Leandra' en in 2022 volgde 'Vogels van glas'. In haar nieuwste boek 'Tussen kant en kliffen' toont ze haar liefde voor het Normandische schiereiland Cotentin.
Korte inhoud
1914, Poperinge. Livia volgt kantwerklessen om aan de armoede te ontkomen. De Schotse soldaat Logan bestelt een kantwerk bij haar en ze doet er alles aan om hem een prachtig werk te bezorgen. Wanneer de Eerste Wereldoorlog uitbreekt, moet ze vluchten naar Normandië. Livia heeft ondertussen tuberculose gekregen en herstelt samen met andere meisjes in Villa Saillet. Als ze daar weg moeten, besluit Juliette Livia verder te verzorgen in haar huis hoog op de kliffen in Carteret. Beide vrouwen vinden veel steun bij elkaar, maar Juliette worstelt met zichzelf en een verloren liefde. Zijn Juliette en Livia sterk genoeg om de gruwel van de oorlog aan te kunnen?
Oordeel
In ‘Tussen kant en kliffen’ neemt Christel Desmaretz ons mee naar Cotentin, een Normandisch schiereiland. Daar belandt de jonge Livia uit Poperinge die gevlucht is voor de oorlog in de Westhoek. De ietwat eenzame Juliette vangt haar op in haar villa zodat ze optimaal kan herstellen van haar tuberculose. We leren eerst Livia kennen als ze nog in Poperinge woont en krijgen een goed beeld van de armoede die er heerst. De oorlog is dan al bezig, Livia’s broer Oscar vecht aan het front. Boven elk hoofdstuk staat netjes de maand waarin het verhaal zich afspeelt. Vanaf het vierde hoofdstuk volgen we Juliette en maken we een sprong terug in de tijd naar september 1914. Dat is een beetje vreemd, aangezien Livia’s stuk begon in november 1914. Je hebt even tijd nodig om die verwarring in je hoofd opzij te zetten.
De keuze voor de perspectieven van Juliette en Livia is prima. Soms lijken ze wat vlakke personages, zo is de leeftijd van Juliette niet echt duidelijk en lezen we niet veel over hun uiterlijke kenmerken. Er wordt wel dieper ingegaan op hoe zij de oorlog beleven, ook al heeft Juliette fysiek geen last van de gruwel. Ze heeft het vooral moeilijk met haar verloren liefde die aan het front zit. Dat gemis is mooi en authentiek beschreven, het raakt je echt. Omdat Juliette rijk is, krijgt ze niet te maken met hongersnood en kan ze relatief goed verder leven ondanks de oorlog.
Livia maakt op verschillende vlakken wel de oorlog van dichtbij mee. Haar perspectief wordt een beetje verwaarloosd in de eerste helft van het boek, al leren we wel meer over kantklossen, heel interessant! Ze komt op een bepaald moment in Normandië terecht, maar het is niet precies duidelijk hoe ze daar geraakt is. De ontmoeting met Juliette voelt daardoor wat wrang aan, je hebt het gevoel dat je een sleutelmoment in het boek hebt gemist. In mei 1915 leek Livia bijvoorbeeld nog in Poperinge te zijn terwijl we in een hoofdstuk van Juliette lezen dat ze Livia in april 1915 in Normandië ontmoet. Als de chronologie behouden was geweest doorheen de perspectiefwissel, was er van die verwarring wellicht geen sprake. De aandacht voor de chronologie in het verhaal wordt beter als we een hele tijd Juliette volgen. Tegelijk zakt het verteltempo wat in door het gebrek aan actie, Desmaretz opent wel verschillende interessante pistes die later in het boek nog de nodige aandacht krijgen. Toch voelt het verhaal soms wat fragmentarisch. Dat stoort op zich niet, alleen zijn sommige (belangrijke) gebeurtenissen daardoor niet genoeg afgewerkt.
Desmaretz maakt het echter goed op het vlak van taal. Ze besteedt bijzonder veel aandacht aan de beschrijving van de omgeving, de Franse woorden hier en daar dragen bij aan de sfeer. Als je even de draad kwijt zou zijn, dan kan je gebruik maken van het zelfgetekende kaartje vooraan in het boek. De kliffen, de zee, de smokkelroute, de verlaten huizen van mannen aan het front: alles is erg gedetailleerd geschetst. Desmaretz weet telkens een nieuwe, pientere omschrijving voor de woeste zee en de ruige kliffen uit haar pen te toveren. Ze laat je begrijpen waarom de personages de streek zo magisch vinden. Je moet wel zorgen dat je niet verdwaalt in al die taalvirtuositeit, want misschien mocht het net allemaal iets minder omdat de gevoelens van de personages door de natuurbeschrijvingen soms naar de achtergrond verdwijnen.
Een groot pluspunt van ‘Tussen kant en kliffen’ is het feit dat Desmaretz het verhaal over Livia en Juliette verder vertelt na de oorlog. Zo zie je heel mooi de impact van die tijd op hun levens erna én begrijp je de titelkeuze. Ook al zijn de tijdsprongen veel groter (er zit soms twintig jaar tussen), Desmaretz komt er wel mee weg. Ze blaast haar verhaal de nodige actie in die we eerder wat misten en focust zich nu meer op gevoelens van Livia. Je leestempo gaat ook omhoog, je blijft geboeid. Op het einde maakt ze prachtige referenties naar het begin. Het einde verrast je, ontroert je en verscheurt je, net als de oorlog met Livia en Juliette heeft gedaan.
Conclusie
3,5 sterren
‘Tussen kant en kliffen’ is een interessante roman over de Eerste Wereldoorlog. Het boek had meer in z’n mars, maar Desmaretz weet je zeker te bekoren met haar taalgevoel en verrassend einde.
Korte inhoud
1914, Poperinge. Livia volgt kantwerklessen om aan de armoede te ontkomen. De Schotse soldaat Logan bestelt een kantwerk bij haar en ze doet er alles aan om hem een prachtig werk te bezorgen. Wanneer de Eerste Wereldoorlog uitbreekt, moet ze vluchten naar Normandië. Livia heeft ondertussen tuberculose gekregen en herstelt samen met andere meisjes in Villa Saillet. Als ze daar weg moeten, besluit Juliette Livia verder te verzorgen in haar huis hoog op de kliffen in Carteret. Beide vrouwen vinden veel steun bij elkaar, maar Juliette worstelt met zichzelf en een verloren liefde. Zijn Juliette en Livia sterk genoeg om de gruwel van de oorlog aan te kunnen?
Oordeel
In ‘Tussen kant en kliffen’ neemt Christel Desmaretz ons mee naar Cotentin, een Normandisch schiereiland. Daar belandt de jonge Livia uit Poperinge die gevlucht is voor de oorlog in de Westhoek. De ietwat eenzame Juliette vangt haar op in haar villa zodat ze optimaal kan herstellen van haar tuberculose. We leren eerst Livia kennen als ze nog in Poperinge woont en krijgen een goed beeld van de armoede die er heerst. De oorlog is dan al bezig, Livia’s broer Oscar vecht aan het front. Boven elk hoofdstuk staat netjes de maand waarin het verhaal zich afspeelt. Vanaf het vierde hoofdstuk volgen we Juliette en maken we een sprong terug in de tijd naar september 1914. Dat is een beetje vreemd, aangezien Livia’s stuk begon in november 1914. Je hebt even tijd nodig om die verwarring in je hoofd opzij te zetten.
De keuze voor de perspectieven van Juliette en Livia is prima. Soms lijken ze wat vlakke personages, zo is de leeftijd van Juliette niet echt duidelijk en lezen we niet veel over hun uiterlijke kenmerken. Er wordt wel dieper ingegaan op hoe zij de oorlog beleven, ook al heeft Juliette fysiek geen last van de gruwel. Ze heeft het vooral moeilijk met haar verloren liefde die aan het front zit. Dat gemis is mooi en authentiek beschreven, het raakt je echt. Omdat Juliette rijk is, krijgt ze niet te maken met hongersnood en kan ze relatief goed verder leven ondanks de oorlog.
Livia maakt op verschillende vlakken wel de oorlog van dichtbij mee. Haar perspectief wordt een beetje verwaarloosd in de eerste helft van het boek, al leren we wel meer over kantklossen, heel interessant! Ze komt op een bepaald moment in Normandië terecht, maar het is niet precies duidelijk hoe ze daar geraakt is. De ontmoeting met Juliette voelt daardoor wat wrang aan, je hebt het gevoel dat je een sleutelmoment in het boek hebt gemist. In mei 1915 leek Livia bijvoorbeeld nog in Poperinge te zijn terwijl we in een hoofdstuk van Juliette lezen dat ze Livia in april 1915 in Normandië ontmoet. Als de chronologie behouden was geweest doorheen de perspectiefwissel, was er van die verwarring wellicht geen sprake. De aandacht voor de chronologie in het verhaal wordt beter als we een hele tijd Juliette volgen. Tegelijk zakt het verteltempo wat in door het gebrek aan actie, Desmaretz opent wel verschillende interessante pistes die later in het boek nog de nodige aandacht krijgen. Toch voelt het verhaal soms wat fragmentarisch. Dat stoort op zich niet, alleen zijn sommige (belangrijke) gebeurtenissen daardoor niet genoeg afgewerkt.
Desmaretz maakt het echter goed op het vlak van taal. Ze besteedt bijzonder veel aandacht aan de beschrijving van de omgeving, de Franse woorden hier en daar dragen bij aan de sfeer. Als je even de draad kwijt zou zijn, dan kan je gebruik maken van het zelfgetekende kaartje vooraan in het boek. De kliffen, de zee, de smokkelroute, de verlaten huizen van mannen aan het front: alles is erg gedetailleerd geschetst. Desmaretz weet telkens een nieuwe, pientere omschrijving voor de woeste zee en de ruige kliffen uit haar pen te toveren. Ze laat je begrijpen waarom de personages de streek zo magisch vinden. Je moet wel zorgen dat je niet verdwaalt in al die taalvirtuositeit, want misschien mocht het net allemaal iets minder omdat de gevoelens van de personages door de natuurbeschrijvingen soms naar de achtergrond verdwijnen.
Een groot pluspunt van ‘Tussen kant en kliffen’ is het feit dat Desmaretz het verhaal over Livia en Juliette verder vertelt na de oorlog. Zo zie je heel mooi de impact van die tijd op hun levens erna én begrijp je de titelkeuze. Ook al zijn de tijdsprongen veel groter (er zit soms twintig jaar tussen), Desmaretz komt er wel mee weg. Ze blaast haar verhaal de nodige actie in die we eerder wat misten en focust zich nu meer op gevoelens van Livia. Je leestempo gaat ook omhoog, je blijft geboeid. Op het einde maakt ze prachtige referenties naar het begin. Het einde verrast je, ontroert je en verscheurt je, net als de oorlog met Livia en Juliette heeft gedaan.
Conclusie
3,5 sterren
‘Tussen kant en kliffen’ is een interessante roman over de Eerste Wereldoorlog. Het boek had meer in z’n mars, maar Desmaretz weet je zeker te bekoren met haar taalgevoel en verrassend einde.
1
Reageer op deze recensie
Meer recensies van debibvanlouise
Gesponsord
Een moeder zal alles op alles zetten om haar zoon vrij te pleiten, maar is hij wel zo onschuldig als ze denkt? Schrijf je nu in voor de Hebban Leesclub.
