Meer dan een simpele thriller

Deze avonturenroman-annex-thriller is postuum gepubliceerd als eboek door de nabestaanden van Jack Schlimazlnik (1970-2020). Het is de enige roman van deze schrijver, die binnen het wereldje van Nederlandstalige speculatieve fictie bekend was met kortverhalen zoals 'Algorhythm 'n' blues' (2016).

Mi Sueño gaat over de veertiger Erik Terleede die in het fictieve Midden-Amerikaanse land Guanetalán op zoek gaat naar een vriendin. Zij wilde daar het resort Mi Sueño (‘Mijn Droom’) uitbaten en een nieuw bestaan opbouwen maar ze is verdwenen. Erik speurt rustig en vasthoudend naar de vermiste Angeliek. De roman is in ik-vorm geschreven en heeft een dagboekachtige structuur, met af en toe flashbacks. De lezer speurt mee en weet na 130.000 woorden hoe het zit met Angeliek en hoe het afloopt met Erik en andere hoofdpersonen.
Zoals in veel van de kortverhalen van deze schrijver is er ook in deze roman onder het oppervlakteverhaal een diepere laag te vinden. Deze wordt verbeeld door twee Guanetalaanse rituelen, beide rond de godin Huythaca. Het ene is een gruwelijk ritueel uit de historie, waarbij het slachtoffer in een vulkaankrater wordt geworpen teneinde zijn dromen te verkrijgen. Het andere ritueel wordt nog steeds uitgevoerd, zij het in gemoderniseerde vorm. Het omvat de onderdompeling van het slachtoffer in het heilige Monsora-meer om zo vruchtbaarheid voor het land te verkrijgen, een 'heilig huwelijk' van zon en maan. Deze twee rituelen vormen de thematische basis van de roman, waarbij het Monsora-ritueel staat voor de tradities die een diffuse realiteit veranderen in een rigide realiteit, en het droomritueel voor een realiteit waarin feiten worden verdraaid tot gruwelijke nachtmerries. Beide typen verandering worden in de roman rustig en subtiel verweven met de feitelijke gebeurtenissen.

Erik probeert te begrijpen wat er speelt in dit hem vreemde land maar hij blijft het gevoel houden dat hij andermans dromen leeft: van Angeliek, van zijn vrouw Barbara die grote moeite heeft met haar kinderloosheid en van zijn aristocratische vader die altijd een kleinzoon wilde. Langzaam sluipen beide rituelen de gebeurtenissen in. De ontknoping is verrassend - maar roept bij de zorgvuldige lezer ook meteen vragen op.

Schlimazlnik gebruikte vaker de techniek van het maken van opzettelijke fouten in een verhaal om de lezer medeplichtig te maken. In verhalen als ‘Het lied van de pijn’ (2016) en ‘Zaktijd’ (2018) ondersteunt deze techniek boodschappen over, respectievelijk, justitiële dwalingen en nepnieuws. Ook in Mi Sueño is dit aan de orde.

Mi Sueño is daarmee meer dan een simpele thriller. Het laat de lezer kritisch kijken naar zichzelf als lezer en 'speurder'. Want waarop baseren we onze oordelen? Waarom vertrouwen we bepaalde 'feiten' in plaats van door te vragen? Hoe veranderen we daarmee de realiteit - en welke fatale gevolgen kan dat hebben voor de levens van andere mensen? Een relevante boodschap in deze tijd.

De roman leest prettig. Schlimazlnik had een zekere voorliefde voor bloemrijke taal maar daarvan is hier geen sprake. Met het 'poëtische taalgebruik' (flaptekst) valt het dus wel mee. Inhoudelijke redactie heeft voor zover ik heb begrepen niet plaatsgevonden. Hier en daar heb ik zelf het gevoel dat het wat korter had gekund. Niettemin is Mi Sueño een boeiend en spannend verhaal van goede kwaliteit geworden. Er heeft zorgvuldige tekstuele redactie plaatsgevonden en onbedoelde tekstfouten heb ik nauwelijks aangetroffen. De prijs van het e-boek is aan de hoge kant, maar dan heb je wel wat.

Op mijn website (www.deborahvanduin.nl) staat het artikel ''Denk ik.' Jack Schlimazlnik over beeldvorming en realiteit'. Daarin ga ik dieper in op de roman en de onderliggende thematiek.