Mooi geschreven boek over trauma en identiteit

De boom met de bittere bladeren is geschreven door antropologe Ruth Erica en behandelt de nasleep van de genocide in 1994 in Rwanda in de hoofdrol. De zeventienjarige Maridadi gaat op zoek naar haar verdwenen familie aan haar overleden moeders zijde en waar zij precies in het hedendaagse Rwanda past.

De lezer ontmoet Maridadi net op het moment dat ze is afgewezen voor subsidie voor een vervolgstudie. Er is geen geld om zelf een studie te betalen en dus lijkt het erop dat ze op de plaatselijke markt moet blijven werken. Een ontmoeting met de Nederlandse Puck zorgt ervoor dat de ietwat teruggetrokken Maridadi het zelfvertrouwen opbouwt. Genoeg om op zoek te gaan naar antwoorden op de vele vragen die al jarenlang door haar hoofd spoken, over haar overleden moeder en haar familie.

Erica trekt de lezer meteen Maridadi’s alledaagse leven binnen en wekt vanaf de allereerste pagina sympathie op voor haar. Haar ontwikkeling en zoektocht zijn de drijfveer van het boek en geven het een hart. Ondanks de zware onderwerpen en thema’s heeft Erica goed zicht op haar beoogde jonge doelgroep en schrijft ze op een manier die toegankelijk voor hen is, maar hen ook niet betuttelt. Dankzij een handige woordenlijst achter in het boek en uitleg bij verschillende Rwandese spreekwoorden kun je je goed onderdompelen in het boek zonder dat er verwarring kan ontstaan bij bepaalde woorden.

Erica is een witte vrouw uit Nederland, maar ze heeft dankzij haar studie Culturele Antropologie en haar jarenlange ervaring met Rwanda duidelijk veel liefde en respect voor het land en haar inwoners. Daardoor is ze heel geschikt om een respectvol boek over de belangrijke en zware thema’s te schrijven en de mensen die in veel gevallen de trauma’s uit het verleden nog lang niet kwijt zijn. De schrijfstijl is vlot en beeldend en geven de lezer een betrokken gevoel bij alles wat Maridadi voelt en meemaakt:

'De tranen gleden over mijn wangen, maar ik veegde ze niet weg. Ze voelden als de eerste regendruppels na een lange, droge tijd.'

'Op een ochtend verscheen hij gewoon weer aan het ontbijt. Hij gedroeg zich even voorkomend als altijd. Geen woord over mijn moeders familie. Ik staarde naar zijn witte overhemd en wist niet wat ik moest zeggen. Mijn vader stond op de ene heuvel en ik op de andere. De kloof tussen ons was te diep.'

De boom met de bittere bladen is een boek over identiteit, trauma, vriendschap en boven alles familie. Erica is erin geslaagd een ontroerend en mooi verhaal te schrijven over een zwaar onderwerp dat geschikt is voor verschillende doelgroepen. Er zijn enkele toevalligheden die de plot voortstuwen hier en daar, maar die leiden niet af van Maridadi’s krachtige verhaal.