Lezersrecensie
De kracht van zusterliefde
De sirenen is het tweede boek van Emilia Hart en is vertaald door Els van Enckevort. De Australische Lucy ontvlucht haar universiteit na een vreselijke ervaring en reist af naar haar zus Jess, die aan de kust woont. Eenmaal aangekomen is Jess nergens te bekennen; ze heeft alleen een paar zelfgemaakte schilderijen achtergelaten. Afwisselend met Lucy’s perspectief volgen we ook Mary en Eliza, tweelingzussen die twee eeuwen eerder leefden. Na een veroordeling in Ierland worden zij samen met tientallen andere vrouwen onder erbarmelijke omstandigheden gedeporteerd op het schip de Naiad naar Australië, dat destijds deels als strafkolonie werd gebruikt. Daar wacht hen een lot als gedwongen vrouw of huishoudster van een kolonist – als ze de reis tenminste overleven. Vreemd genoeg heeft Lucy levensechte dromen over deze zussen. Maar wat nóg vreemder is, is dat de twee vrouwen ook terug te vinden zijn op de schilderijen van Jess…
De twee sets zussen zijn op meerdere manieren met elkaar verbonden. Naast het feit dat Mary en Eliza opduiken in de dromen en gedachten van Lucy en Jess, delen ze ook alle vier een allergie voor water. Bij elke aanraking met water, of het nu een druppel zweet is of motregen, krijgen ze een pijnlijke uitslag. Daarnaast krijgen ze allen te maken met mannen die hen gebruiken en misbruiken. Ze ervaren onrecht waar geen rechtvaardigheid uit kan worden gehaald voor hen. Het systeem, toen en vaak ook nu, biedt mannen het voordeel van de twijfel. Het is dan ook geen toeval dat de titel van het boek verwijst naar de mythische sirenen; vrouwelijke figuren die met hun prachtige gezang zeemannen in vervoering bracht en hen naar schipbreuk toe dwongen. De sirenen symboliseren hier dus een omgekeerde machtsverhouding.
Hart verweeft historische feiten over het gevangenenvervoer naar Australië met magisch realisme en ook nog een vleugje mysterie. In Comber Bay, de plaats waar Jess woont en waar de Naiad ooit is vergaan, zijn namelijk in de afgelopen decennia acht mannen op raadselachtige wijze verdwenen. In de context van de thematiek zal de waarheid over de verdwijningen niet als een verrassing komen, maar dat is ook niet het belangrijkste element van het boek. Centraal staan juist de vrouwen: hoe zij onrecht ervaren, verwerken en overleven. Hart weet op poëtische wijze de band tussen alle zussen te schetsen, en de ruige kustlandschap van Australië spat bijna van de bladzijden af.
“Praten - verhalen vertellen - was een manier om jezelf gescheiden te houden van die kluwen van haar en ledematen. Het was een manier om menselijk te blijven.”
De sirenen zet vrouwen – en dan met name zusterlijke verbondenheid – centraal en laat zien waar zij allemaal mee te maken kunnen krijgen in hun leven. Maar belangrijker nog: hoe zij daarmee omgaan en telkens weer een weg naar boven weten te vinden. Het magisch realisme ondersteunt de thematiek zonder afbreuk te doen aan de kracht van het verhaal zelf. Er zijn geen eenvoudige antwoorden of oplossingen voor de problemen waar ze tegenaan lopen, maar tegen het einde van het boek komen de verschillende verhaallijnen goed samen en worden de verhalen van de vrouwen bevredigend afgesloten.
De twee sets zussen zijn op meerdere manieren met elkaar verbonden. Naast het feit dat Mary en Eliza opduiken in de dromen en gedachten van Lucy en Jess, delen ze ook alle vier een allergie voor water. Bij elke aanraking met water, of het nu een druppel zweet is of motregen, krijgen ze een pijnlijke uitslag. Daarnaast krijgen ze allen te maken met mannen die hen gebruiken en misbruiken. Ze ervaren onrecht waar geen rechtvaardigheid uit kan worden gehaald voor hen. Het systeem, toen en vaak ook nu, biedt mannen het voordeel van de twijfel. Het is dan ook geen toeval dat de titel van het boek verwijst naar de mythische sirenen; vrouwelijke figuren die met hun prachtige gezang zeemannen in vervoering bracht en hen naar schipbreuk toe dwongen. De sirenen symboliseren hier dus een omgekeerde machtsverhouding.
Hart verweeft historische feiten over het gevangenenvervoer naar Australië met magisch realisme en ook nog een vleugje mysterie. In Comber Bay, de plaats waar Jess woont en waar de Naiad ooit is vergaan, zijn namelijk in de afgelopen decennia acht mannen op raadselachtige wijze verdwenen. In de context van de thematiek zal de waarheid over de verdwijningen niet als een verrassing komen, maar dat is ook niet het belangrijkste element van het boek. Centraal staan juist de vrouwen: hoe zij onrecht ervaren, verwerken en overleven. Hart weet op poëtische wijze de band tussen alle zussen te schetsen, en de ruige kustlandschap van Australië spat bijna van de bladzijden af.
“Praten - verhalen vertellen - was een manier om jezelf gescheiden te houden van die kluwen van haar en ledematen. Het was een manier om menselijk te blijven.”
De sirenen zet vrouwen – en dan met name zusterlijke verbondenheid – centraal en laat zien waar zij allemaal mee te maken kunnen krijgen in hun leven. Maar belangrijker nog: hoe zij daarmee omgaan en telkens weer een weg naar boven weten te vinden. Het magisch realisme ondersteunt de thematiek zonder afbreuk te doen aan de kracht van het verhaal zelf. Er zijn geen eenvoudige antwoorden of oplossingen voor de problemen waar ze tegenaan lopen, maar tegen het einde van het boek komen de verschillende verhaallijnen goed samen en worden de verhalen van de vrouwen bevredigend afgesloten.
1
Reageer op deze recensie
