Een mooi en uniek liefdesverhaal

Liefde van A tot Z is het eerste boek van auteur S.K. Ali dat in het Nederlands verschijnt. Het verhaal is geschreven in een soort dagboekvorm: beide hoofdpersonages, Zayneb en Adam, houden een dagboek van wonderen en rariteiten bij. Terwijl Zayneb – die op school islamofobische uitlatingen van haar docent en medeklasgenoten moet aanhoren – vaker schrijft over rariteiten, schrijft Adam meer over wonderen, ondanks dat hij voor zijn familie en vrienden verborgen probeert te houden dat hij MS heeft, dezelfde ziekte waaraan zijn moeder jaren geleden overleed. Wanneer Zayneb door een misverstand geschorst wordt, wordt ze door haar familie naar haar tante in Doha, Qatar gestuurd. Adam is gestopt met zijn studie na zijn diagnose en is ook op weg naar Doha om zijn familie op te zoeken. Op het vliegveld zien ze elkaar voor het eerst, en vanaf dat moment is hun lot met elkaar vervlochten.

Deze toevallige ontmoeting is meteen ook het eerste van een reeks ongeloofwaardige toevalligheden waarbij de lezer echt even een oogje moet dichtknijpen. Zo ziet Adam dat Zayneb net als hij een dagboek van wonderen en rariteiten blijkt bij te houden – hoe groot is die kans nu werkelijk? Of de kans dat ze elkaar even later opnieuw tegenkomen in Doha? Je kan dit het lot noemen als je een romantische aard hebt, maar de ietwat realistischer ingestelde lezer zal hier doorheen moeten kijken.

De rest van het verhaal is namelijk echt de moeite waard. De islamofobie waar Zayneb elke dag mee kampt doordat ze een hoofddoek draagt, is bijna onvoorstelbaar, tot je in het dankwoord erachter komt dat veel van deze momenten in het boek echt zijn ervaren door de auteur zelf. Zelfs in Qatar, een land in het Midden-Oosten, krijgt Zayneb te maken met discriminerende witte expats. Adam heeft een Chinese en Finse achtergrond en is bekeerd tot de Islam toen hij negen jaar oud was – bij hem is zijn geloof niet zichtbaar en dus wordt hij er niet op benadeeld, waardoor er een zekere barrière en onbegrip tussen hem en Zayneb zit. Dit gegeven is een interessant onderdeel van het boek, net als de problemen die Adams ziekte met zich meebrengen.

Het is een welbekend cliché in YA-boeken om er een hoofdpersoon met een bepaalde ziekte in te stoppen, maar Ali weet Adam zo te schrijven dat er geen momenten van sentimentaliteit of melodramatiek voorkomen in haar boek. Adams worsteling met de ziekte die zijn moeder van hem wegnam en zijn angst voor de reactie van zijn nog steeds rouwende vader zijn belangrijke onderdelen van het boek en geven het diepgang, maar overheersen niet.

De nadruk in de plot ligt op de ontwikkelende relatie tussen Zayneb en Adam. Doordat ze allebei moslim zijn, zijn er bepaalde ‘regels’ waaraan ze zich moeten houden. Zayneb heeft meegekregen dat ‘aanraken leidt tot kussen leidt tot seks’, maar ervaart toch gevoelens bij Adam die het soms lastig maken om zich aan de regels te houden. Dat ze afstand moeten houden van elkaar leidt echter geen moment tot een gevoel van ongemakkelijkheid of stroefheid tussen de twee – integendeel. Je zou juist kunnen zeggen dat deze afstand van elkaar juist tot meer spanning tussen de twee zorgt.

'Misschien kwam het door dit dagboek. Deze manier van waarnemen: dat je zelfs in de rottigste momenten van het leven iets wonderbaarlijks kunt zien, horen, aanraken. Of een heel klein beetje ontzag in je hart kunt voelen. Misschien had dat me al die tijd gered: dat ik uit alle macht probeerde iets waar te nemen.'

Liefde van A tot Z is een mooi en ingetogen debuut dat op unieke wijze wordt verteld in dagboekvorm. Er zijn enkele toevalligheden die ongeloofwaardig zijn en het boek kan niet helemaal ontsnappen aan YA-clichés, maar dat doet niets af aan de bijzondere band tussen Zayneb en Adam en de oprecht uitgewerkte thema’s van islamofobie, rouw, en een pure liefde die een keer heel anders is dan de standaard westerse definitie ervan.