Aanrader!

De recensie werd oorspronkelijk gepubliceerd op mijn blog: https://meerboekenblog.nl/na-de-oorlog/

Na de oorlog geschreven door Saskia Goldschmidt is een bundel met tien persoonlijke verhalen over welke gevolgen de Tweede Wereldoorlog veroorzaakt bij latere generaties. Het boek verschijnt ter gelegenheid van 80 jaar bevrijding.

Stukje over de auteur
Saskia Goldschmidt (1954) is een Nederlandse auteur. Ze debuteerde in 2011 met Verplicht gelukkig, een boek waarin ze onderzoekt hoe trauma’s van ouders, behept met overlevingsschuld, worden doorgegeven aan de naoorlogse generatie. Mijn eerste ervaring met Goldschmidts werk was Kukuruznik, een prachtig gelaagde historische roman, die zeker tot mijn favorieten behoort. Goldschmidt geeft ook gastlessen via stichting Na de oorlog.

Recensie
Alle tien verhalen uit deze bundel komen ook van gastsprekers van Na de oorlog. De stichting werd in 2016 opgericht door Deborah Lens. Stella Lens, haar moeder, gaf toen als ooggetuige al meer dan tien jaar gastlessen in het onderwijs en was van mening dat Deborah de aangewezen persoon was om de organisatie op te zetten.

Tien hele verschillende verhalen
Na de oorlog bevat tien hele persoonlijke maar ook echt hele verschillende verhalen. Bij elke spreker leer je nieuwe perspectieven en lees je over andere ervaringen. De bundel is geen dik boek, maar laat je dankzij deze tien gastsprekers wel een heleboel voelen.

Het boek begint met het verhaal van David Goudsmit. Zijn moeder, Betty Oudkerk, was verzorgster in de Joodse Crèche tegenover. Zij hielp bij het redden van zeshonderd kinderen, maar kon zich maar moeilijk verbinden met haar eigen kinderen. Dit heeft veel invloed gehad op hoe David in het leven staat. Dit eerste verhaal vond ik ook gelijk een aangrijpende. Een stukje wat mij goed is bijgebleven is het volgende:
“Wie één mensenleven redt, redt de hele wereld. Dat is een zin uit de Talmoed – het boek dat, afgezien van de Thora, het belangrijkste boek voor Joden is. Mijn moeder, die als achttienjarige met gevaar voor eigen leven, samen met anderen, zeshonderd mensenlevens redde, kon daar niet trots op zijn. Steeds dacht ze aan al die kinderen die ze níet had kunnen redden. Die machteloosheid tekende de rest van haar leven – en daarmee ook dat van ons, haar kinderen.”

Het verhaal van David is slechts één van de tien die goed laten zien hoe de nasleep van de oorlog doorsijpelt in (klein)kinderen. Een paar jaar terug las ik het fictieve Young Adult verhaal Noem geen namen van Astrid Sy over drie jonge vrouwen die in de Tweede Wereldoorlog Joodse kinderen uit handen van de nazi’s redden, via de betreffende Joodse Créche. Dat vond ik destijds een indrukwekkend en emotioneel geschreven boek, het is daarom extra bijzonder om ook het persoonlijke verhaal te lezen van een zoon van één van de vrouwen die zo’n belangrijke rol speelde bij het redden van Joodse kinderen.

In Na de oorlog zie je hoe de gebeurtenissen van de Tweede Wereldoorlog nog een stempel achterlaten op nakomelingen. Van het niet verspillen van eten, niet kunnen praten over emoties, tot ogenschijnlijk simpele dingen als het niet in een rij willen staan. Deze bundel laat op intiem niveau persoonlijke verhalen zien, die je als lezer ook weer aan het denken zet. Hoewel alle verhalen persoonlijk en uniek is, is er iets wat ze allemaal kenmerkt: de verhalen maken duidelijk dat de oorlogstrauma doorstroomt in de generaties erna en dat de (klein)kinderen in deze bundel de behoefte voelden om het verleden van hun (groot)ouders te onderzoeken.

Naast de tien persoonlijke verhalen vind je in de bundel ook een overzicht van anti-joodse maatregelen in de periode 1940 – 1944. Het is een zakelijke opsomming, maar geeft goed en duidelijk weer wat Joden destijds meemaakten.

Na de oorlog is wat mij betreft zeker een aanrader. Door de tien verschillende perspectieven denk ik ook dat het een zeer geschikt boek is om te gebruiken tijdens lessen over de Holocaust.