Hoop doet (over)leven

Verhalen over de Tweede Wereldoorlog zijn altijd actueel. Op mij hebben ze een enorme aantrekkingskracht. Ik wil niet alleen graag leren van de geschiedenis, maar ik wil ook ‘ervaren’ hoe het was ten tijde van de oorlog. ‘Het meisje met de blauwe ster’ van Pam Jenoff trok meteen mijn aandacht; zowel door de titel als het onderwerp. Wat kan dit verhaal mij nog leren over de oorlog?

Na een mysterieus proloog maken we meteen kennis met de grauwe wereld waarin Sadie leeft. De Jodenvervolging is in volle gang en de plek waar zij woont is uitzichtloos. Steeds vaker zijn er invallen in het complex en de angst is enorm voelbaar. Na een van de talloze invallen is de maat vol voor Sadies familie en ze besluiten te vluchten naar het riool. Vanaf dat moment moet Sadies gezin overleven op een plek waar geen mens ooit geleefd heeft.

In schril contrast staat het leven van Ella. Ze heeft alles wat haar hartje begeert, behalve het hart van de man van wie ze houdt. Haar leven boven de grond biedt hele andere uitdagingen dan het leven van Sadie en dat contrast zorgt ervoor dat de essentie binnenkomt bij de lezer.

Jenoff kent de verteltechnieken en past deze toe; zo laat ze de lezer medelijden krijgen met haar, wanneer ze een dierbare op gruwelijke wijze verliest. Daar waar je zou verwachten dat het leven zo uitzichtloos is, houdt ze hoop. Een ontiegelijk sterke hoop en vertrouwen dat het beter wordt.

Een van die lichtpuntjes is het leren kennen van Ella. De twee meisjes krijgen een bijzondere, maar vooral ook gevaarlijke, vriendschap die de lezer in het hart raakt. Het is prachtig dat Sadies hoop gevoed wordt door Ella en dat Ella de risico’s, die er zeker zijn, neemt om Sadie te helpen waar ze kan.

De sfeer is bij vlagen luchtig, maar vooral heftig. In die zin; de realiteit van de levens van beide meiden grijpt je bij de keel. Of je nu opgesloten zit in een riool om je leven veilig te houden of dat je boven de grond steeds om je heen moet kijken of je niet gesnapt wordt als je het goede doet, het is een leven dat wij niet kennen en waar we dankbaar voor mogen zijn.

Enig minpunt is het einde van het verhaal. Na een spetterende ontknoping met zeer onverwachts plot laat Jenoff te veel vragen open. Het begrijpen van het einde is bijna onmogelijk zonder nog een keer terug te keren naar de proloog. Dit zal voor veel lezers ingewikkeld zijn en daardoor zal niet iedereen met een positief gevoel op het verhaal terugkijken.

Voor mij maakte het de verwachtingen waar; ik wilde wat leren over de geschiedenis en stilstaan bij een Zwarte Pagina uit het verleden. Ik had nooit gehoord van de blauwe ster én ik ben wat wijzer geworden over hoe mensen kónden overleven tijdens de oorlog. Gruwelijk vies, maar als je leven ervan afhangt een mooie vluchtplek.