Fouten in het aflezen van de sterren

Drieduizend jaar navigatie op de sterren
Mythevorming en geschiedenis

Een informatief boek geschreven door de natuurkundige en navigatiehistoricus Siebren van der Werf. Voor een leek op het gebied van ontdekkingsreizen en navigatie, is hij mij toch duidelijker geworden hoe fouten van bijvoorbeeld Columbus en Barentsz zijn ontstaan, ondanks hun goed ontwikkelde zeil- en navigatiekennis. Ik was door de titel gegrepen en verwachtte eigenlijk meer een verhalend boek met mythen, dat is dit boek niet. Mijn nieuwsgierigheid naar oude kaarten en het navigeren op de sterren was desondanks gewekt. Van der Werf beschrijft de historische ontwikkeling en soms heruitvinding van navigatietechnieken. In het boek staan fragmenten uit de mythen van de Odysseus, waarin het over navigatie gaat. Ook de ontdekkingen gedaan door de Vikingen op het gebied van navigatie op de sterren komt aan bod. Van verschillende eilanden, zoals die van Gunnbjørn-scheren ten noord-westen van IJsland is inmiddels bekend dat ze niet echt bestaan hebben, maar dat ze wél zijn waargenomen! Prachtige kaarten van Hondius geven die plekken weer, om vervolgens weer te verdwijnen op weer op andere kaarten. Siebren van der Werf legt dat uit, met een moderne kijk op de logboeken en berekeningen. Zo nu en dan op een voor mij iets te hoog gegrepen wijze. Het lang ontbreken van accurate technieken om lengtegraden uit te rekenen speelde een grote rol. Met herberekeningen en logboeken van bekende ontdekkingsreizigers verklaart hij o.a. de gemaakte fouten van Willem Barentsz en Gerrit de Veer. Hoe kon het zo mis gaan bij Nova Zembla? Dat valt te verklaren door vertelende zonsondergangen door fata morgana’s!
Ik ben weer wat wijzer, al begrijp ik het nog steeds niet helemaal. Misschien moet ik maar eens opnieuw lezen!